De tanden van konijnen en knaagdieren groeien levenslang door. Zolang de slijtage van de tanden en kiezen op een goede manier verloopt, zal dit geen problemen opleveren. Echter vaak zien we dat de stand van het gebit niet helemaal optimaal is waardoor er op een gegeven moment problemen ontstaan.
De voortanden (snijtanden) van een konijn moeten niet te lang zijn (ongeveer een halve cm) en kaarsrecht zijn afgesleten. Als dat niet zo is ontstaan er vaak in de loop van de tijd problemen. De problemen worden niet alleen veroorzaakt door te lange voortanden, maar vaak is ook de stand van de kiezen niet juist. Door een afwijkende stand van de kiezen, ontstaan er haken op de kiezen. De haken kunnen zowel de tong als de wang van het konijn ernstig beschadigen. Dit is zeer pijnlijk en ze zullen minder gaan eten. Hierdoor kunnen ook enorme abcessen aan de kop ontstaan.
Wat zijn de symptomen?
Bij veel konijnen en knaagdieren die gebitsproblemen hebben zien we dat ze in eerste instantie hun hooi niet meer zo graag eten, later zullen zij ook minder krachtvoer (brokjes) gaan eten. Met vermagering tot gevolg. Mogelijk ontstaan er abcessen op de kop die het gevolg zijn van kiesproblemen. Verder kunt u merken dat de dieren speekselen. Dit komt doordat haken op de kiezen de tong en wangen beschadigen, dit maakt het slikken pijnlijk. Omdat de blindedarmkeutels niet meer gegeten worden (acaecotrofie) blijven deze in de vacht rondom de anus plakken. Dit geeft een verhoogd risico op Myiasis (vleesetende vliegenlarven) in de zomermaanden.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De kiezen van konijnen en knaagdieren zijn soms moeilijk in beeld te brengen zonder het dier een lichte narcose (dit gebeurt met een zeer veilige gasnarcose!) te geven. Toch geven de voortanden ons al veel informatie over de conditie van het gebit. De voortanden mogen niet te lang zijn; let wel, de tanden van knaagdieren zijn veel langer dan de tanden van konijnen. De voortanden moeten even lang zijn en het snijvlak moet een haakse hoek maken met de zijrand van de tanden. Op de foto ziet u snijtanden die in onze kliniek zijn verwijderd.
Waaruit bestaat de behandeling?
Vroeger werden de voortanden van konijnen nogal eens geknipt met een nageltang. Dit is zeer onverstandig! De tanden kunnen splijten. Door het splijten kunnen er flinke ontstekingen in de kaak ontstaan. Deze zijn soms te behandelen, maar voorkomen is beter dan genezen.
De voortanden kunnen bij het wakkere konijn worden geslepen, dit is echter een tijdelijke oplossing. De tanden zullen blijven doorgroeien met 1-2 mm per week. Dit betekent dat de problemen na enkele weken tot maanden vaak weer terugkomen. Beter is het om de voortanden te trekken. Dit is een permanente oplossing, de tanden groeien niet meer aan. Konijnen kunnen prima eten zonder voortanden! Wel is het van belang om de voeding iets kleiner te maken, ze kunnen natuurlijk geen hele wortel meer eten.
De tanden worden onder al gehele narcose getrokken. Omdat er in de mond gewerkt moet worden kan dit vaak niet met gasnarcose. Er wordt een narcose gebruikt die veilig is voor konijnen. De voortanden zowel onder en boven worden eerst zorgvuldig losgemaakt en daarna voorzichtig getrokken. Het trekken vergt veel geduld. De tanden hebben een enorm lange wortel. De tand mag niet breken tijdens het trekken. Want als de papil niet verwijderd wordt zal de tand weer aangroeien. De haken op de kiezen kunnen onder narcose worden weggeslepen.
De nazorg is heel belangrijk. Na de ingreep moet het konijn weer zo snel mogelijk goed gaan eten. Dit betekent dat er een goede pijnstilling moet worden gegeven. Op de kliniek krijgen de dieren na de ingreep onder de huid een infuus met wat glucose. De eerste dagen zal er vloeibare voeding gegeven worden. Het herstel verloopt in de meeste gevallen boven verwachting vlot!
Wat kunt u zelf doen?
Het is verstandig om de voortanden regelmatig te bekijken. De meeste konijnen laten dit prima toe. U kunt aan de dierenarts vragen hoe u dit het beste kunt doen. Let goed op uw konijn, voel terwijl u het konijn aait of het is afgevallen, of nog beter weeg het konijn regelmatig. Een konijn met een gezond gebit zal nooit speekselen. Als het konijn nat is onder de kin is dit altijd afwijkend en meestal duidend op gebitsproblemen.
Een gezond gebit slijt af doordat de tanden en kiezen zichzelf slijpen. Knagen is dus niet nodig om de tanden te slijpen. Het geven van knaag/likstenen raden wij af, aangezien dit een grotere kans op blaasproblemen met zich meebrengt. Om aan de knaagbehoefte van het konijn te voldoen, kan wel wat harder knaagmateriaal worden verstrekt. Bijvoorbeeld de Forest sticks van Supreme.
Vragen?
Drs. Robin Holle
Thuisbezorgservice: www.dierapotheker.nl