Mijn hond is loops, wat nu?
Voor eigenaren die niet met de teef willen fokken is de loopsheid maar een vervelend fenomeen. Teven kunnen lastig gedrag gaan vertonen, verliezen bloed en op straat laten reuen de teef maar niet met rust. Wanneer iemand echter voornemens is om een nestje te fokken, is de loopsheid juist een welkome gebeurtenis en een kans op een nestje puppy’s. Op hoeveel dagen na het begin van de loopsheid de teef het best gedekt kan worden, is niet met zekerheid te zeggen. Er zijn wel een aantal hulpmiddelen die kunnen helpen dit tijdstip met meer zekerheid te bepalen. Het meten van de progesteronconcentratie in het bloed is hiervan de meest betrouwbare.
De cyclus van de teef
De loopsheid is de periode waarin het lichaam van de teef zich voorbereidt om gedekt te kunnen worden. De meeste teven worden gedurende hun hele leven twee keer per jaar loops. De loopsheid wordt vaak aangekondigd door verandering in gedrag van de teef. Typisch is zwelling van de vulva (de uitmonding van de vagina) en bloedverlies, wat meestal zo’n 11 dagen aanhoudt. Gedurende deze periode is de teef meestal nog niet dekbereid en niet vruchtbaar.
Pas als de eisprongen plaats vinden, is de teef vruchtbaar en laat ze de reu toe. Wanneer dit moment precies plaats vindt, verschilt per teef. Dit maakt het lastig de juiste dekdatum te bepalen zonder hulpmiddelen.
Bepalen tijdstip van dekking
Er zijn vele methodes om de optimale dekperiode te bepalen. In het verleden kon men niets anders doen dan letten op de signalen van de teef en het tellen van dagen na het begin van de loopsheid. Dit is echter een vrij onbetrouwbare methode want elke teef is weer anders. Een andere methode is een uitstrijkje maken van de cellen van de vaginawand. Doordat deze cellen veranderen wanneer de progesteronconcentratie stijgt, kan voorzichtig geschat worden in welk stadium van de loopsheid de teef zich bevindt. Ook doen dierenartsen soms met een vaginoscoop, een soort camera, kijken naar het slijmvlies in de vagina. De wand van de vagina verandert ook door stijging van progesteron en daarnaast kan meteen gekeken wordt of er anatomische afwijkingen aanwezig zijn die een dekking of bevalling bemoeilijken. De betrouwbaarheid van deze methode is goed, maar niet zo goed als die van een directe progesteronmeting. Tenslotte zijn er nog twee volstrekt onbetrouwbare en onzinnige methodes; het meten van het glucose gehalte of elektrisch geleidend vermogen van de vagina.
Progesteron meting
Zoals gezegd is het meten van het progesterongehalte in het bloed de meest betrouwbare methode om de meest vruchtbare periode van de teef vast te stellen. Progesteron is een vruchtbaarheidshormoon dat bij honden al voor de eisprong wordt aangemaakt en belangrijk is voor het in stand houden van de dracht. Bij teven die niet loops zijn, is het progesterongehalte kleiner dan 0,5 ng/ml. Als de eitjes rijpen stijgt het progesteron en wanneer het progesteron naar 5-6 ng/ml stijgt, zal de ovulatie snel plaatsvinden. Deze waardes worden tijdens de loopsheid bereikt. Het is verstandig om tijdens de loopsheid een aantal keer het progesterongehalte te laten bepalen zodat goed bijgehouden kan worden hoe snel het progesteron stijgt bij de teef in kwestie. Bij een waarde boven de 10 ng/ml moet de dekking plaatsvinden. Na de eisprong blijft het progesterongehalte nog verder doorstijgen tot waardes van ongeveer 20 ng/ml.
Overigens zijn er twee manieren om het progesterongehalte op te schrijven: ng/ml en nmol/liter. De factor van ng/ml naar nmol/liter is 3,18 (met dank aan J. Vossen Fac. Diergeneeskunde Utrecht). Een succesvolle dekking kan men nooit garanderen maar door het meten van progesteron wordt de kans hierop wel aanzienlijk vergroot.
Om het progesterongehalte in het bloed te bepalen moet er eerst bloed afgenomen worden. Dit gebeurt meestal uit de hals of uit het pootje. De teef merkt hier niet veel van en voelt alleen een klein prikje in de huid. Daarna mag de eigenaar met de hond naar huis gaan en wordt het progesterongehalte bepaald.
Progesteron bepaling
Er zijn drie methoden die in dierenartspraktijken gebruikt worden om de concentratie van progesteron in het bloed te bepalen:
Premate ovu check: hierbij wordt bij het bloed van de teef stofjes toegevoegd die verkleuren als progesteron in het bloed aanwezig is. De verkleuring wordt met het blote oog vastgesteld en er kan geen exacte waarde gegeven worden. Dit maakt deze methode de minst betrouwbare methode.
ELISA-test (Ovucheck Plasma EIA test)ELISA-test: deze test werkt volgens dezelfde principes als bovenstaande test alleen wordt de verkleuring door een computer gemeten waardoor de betrouwbaarheid van deze test is hoger. Uit onderzoek is echter wel gebleken dat de uitslagen toch minder betrouwbaar zijn vergeleken met de immulite bepaling.
Automated Immunoassay System, de Immulite: De betrouwbaarheid van deze methode is het hoogst haalbare op dit moment. Het wordt gezien als de beste test om het progesterongehalte in het bloed vast te stellen. Dat de Immulite niet vaak in dierenartsenpraktijken aanwezig is, heeft te maken met de aanschafprijs en het onderhoud van de apparatuur.
Immulite
Om de kans op dracht en grote nesten te verhogen, is het verstandig de teef door een dierenartspraktijk te laten begeleiden. Dit kan bij voorkeur met een praktijk die over een Immulite beschikt, bijvoorbeeld in dierenkliniek Horst (Noord Limburg). Tijdens een afspraak wordt dan 2 ml bloed van de teef afgenomen en dit wordt direct ingezet in de Immulite. Hierna mag u met uw hond naar huis gaan en zult u binnen twee uur gebeld worden met de uitslag en een advies omtrent het tijdstip van dekking. Dierenarts Jac Jenniskens is werkzaam in dierenkliniek Horst e.o. en heeft jarenlange ervaring met vruchtbaarheids- en drachtbegeleiding. Jac Jenniskens is één van de Europese Reprovets en lid van de EVSSAR.
Vragen?
Neem gerust contact met ons op, bel 077-3982169 of email: dierenarts@daphorst.com
Drs. Jacques Jenniskens
Dierenartsenpraktijk Horst
Thuisbezorgservice: www.dierapotheker.nl