Wormen bij de hond
Uw hond kan besmet worden met verschillende soorten wormen. In Nederland is het vaak de spoelworm die zich nestelt in uw hond. Andere wormsoorten die de hond belagen zijn de lintworm, de zweepworm, de haakworm en de Franse hartworm. De symptomen die wormen bij een hond kunnen veroorzaken variëren van geen symptomen tot ernstige klachten afhankelijk van de soort worm en de mate van besmetting.
Gelukkig is er meestal een adequate behandeling mogelijk wanneer honden wormen al hebben opgenomen, maar het voorkomen van wormbesmetting staat altijd voorop. Ook voor de gezondheid van de mens en vooral kinderen.
De spoelworm bij de hond
De bekendste worm in Nederland is de spoelworm (Toxocara spp). De volwassen wormen zien eruit als dunne ronde slierten en kunnen lijken op elastiekjes. Ze komen overal in de omgeving voor en een groot deel van de honden en katten in Nederland raakt besmet.
Alle pups zijn besmet met spoelwormen
Wist u dat 100% van de pups spoelwormen heeft? En dat 5% van de volwassen honden spoelwormen met zich meedraagt? In kennels is maar liefst 1 op de 3 honden besmet met spoelwormen.
Veel mensen denken dat je bij een wormbesmetting wormen in de ontlasting moet zien. Helaas zien we op het spreekuur nog erg vaak dieren die (bijna) nooit ontwormd worden omdat de eigenaar nog nooit wormen in de ontlasting heeft gezien. Helaas is dat geen garantie! Alleen bij een massale wormbesmetting zullen de wormen spontaan naar buiten komen. Ze kunnen in de ontlasting of in het braaksel te zien zijn. In de meeste gevallen gaat het echter alleen om de eitjes. Deze kunnen we met het blote oog niet zien. Eventueel kunt u een ontlastingsonderzoek laten uitvoeren om deze eitjes vast te stellen.
Pups al in de baarmoeder besmet met spoelwormen
Pups kunnen al in de baarmoeder besmet raken met spoelwormen, en ook via moedermelk kan een teef spoelwormen doorgeven aan haar puppy’s. Goed om te weten is dat hierdoor vrijwel iedere pup besmet is met spoelwormen. Spoelwormen komen niet alleen in de darmen voor, maar ook in de longen. Ook mensen kunnen besmet worden met spoelwormen (zoönose). Spoelwormen kunnen de lever en longen van de mens bereiken en daar schade aanrichten. Zelfs de ogen en hersenen van mensen kunnen worden aangetast door spoelwormen.
Hoe komt mijn hond aan spoelwormen?
Spoelwormen komen overal in de omgeving voor. Honden nemen de besmettelijke eitjes op door bijvoorbeeld het likken aan hun vacht of poten. Uit die eieren komen larven die door de darmwand in het lichaam kunnen komen. Ze ‘reizen’ door het lichaam (larva migrans) en worden via de longen weer opgehoest en komen zo in de darm terecht. Daar ontwikkelen ze zich tot volwassen wormen die eitjes zullen leggen. Eén spoelworm kan wel 200.000 eitjes per dag produceren. De eitjes komen met de ontlasting in de omgeving terecht, waar ze jarenlang kunnen blijven leven en ze een volgend dier kunnen besmetten.
Bij de reis door het lichaam komen de wormlarfjes in verschillende organen terecht, waar ze in ‘rust’ (inhibitie) gaan. Daar kunnen ze levenslang blijven zitten. Tijdens de dracht kunnen de larven bij de hond al in de baarmoeder de pups besmetten. Bij kittens kan dat niet. Na de geboorte kunnen de wormlarven via de moedermelk overgaan op de pups en kittens.
Wordt mijn dier ziek van de spoelwormen?
Tijdens de reis door het lichaam (larva migrans) kunnen de larven schade aan verschillende organen geven. Vooral jonge dieren zijn hiervoor gevoelig. De symptomen van een spoelwormbesmetting bij een jonge hond zijn vooral hoesten en in ernstiger gevallen longontsteking. Ook kunnen ze braken, diarree en een dik ‘wormbuikje’ krijgen. Verder kunnen ze vermageren of minder goed groeien. Bij volwassen dieren zien we minder vaak klinische problemen.
Wat is het spoelworm risico voor de mens?
Spoelwormen (Toxocara) zijn een zoönose. Dat betekent dat ze besmettelijk zijn voor mensen. Na opname van de wormeitjes komen de larven uit en die ‘reizen’ dan door uw lichaam (larva migrans). Vaak merkt u niets van een besmetting, maar soms ontstaan ziekteverschijnselen als buikgriep, hoesten, spierpijn of algemeen ziek zijn. Een zeer ernstige vorm, die we vooral bij jonge kinderen kunnen zien, is de ‘larva migrans’ in het oog. Dit kan tot blindheid leiden.
Kinderen met spoelwormen hebben vaker astma
Het zijn juist de kinderen die graag buiten spelen, in de tuin, in het park en in de zandbak. Daarbij wroeten zij met hun handjes in de aarde en het zand en steken dan vaak die handjes ongewassen in hun mond. Kinderen die geïnfecteerd zijn met spoelwormen hebben vaker astma dan niet-geïnfecteerde kinderen. Astma is één van de meest voorkomende chronische ziektebeelden bij kinderen met een grote sociale en economische impact. Daarbij kunnen de spoelwormen ook andere aandoeningen bij kinderen geven. Professor Wim van Aalderen, Emeritus Hoogleraar Kindergeneeskunde deelt interessante inzichten hierover in een artikel over kinderen en het spoelworm gevaar.
Voorkomen van spoelwormen bij kinderen
Kinderen die een spoelworm infectie hebben opgelopen zijn lastig te behandelen. In veel gevallen is er geen aanwijzing dat de behandeling van de worminfectie zal leiden tot verminderen van de ernst of het verdwijnen van de ziektesymptomen. Vandaar dat preventie, het voorkomen van een besmetting, een must is.
Hoe weet ik of mijn hond spoelwormen heeft?
Spoelwormen kunt u soms in het braaksel van een hond aantreffen, vooral bij pups en ook een enkele keer in de ontlasting. Maar meestal zijn spoelwormen en ook andere wormen niet zo maar te zien. De onzichtbare eitjes zitten in de ontlasting. Door microscopisch ontlasting onderzoek kunnen wij deze eitjes wel zien. Dit betekent dus dat wanneer u geen wormen ziet uw hond wel degelijk (zwaar) besmet kan zijn.
Wat kan ik zelf doen?
Na het geven van een ontwormingsmiddel is het belangrijk om goed op de ontlasting van uw dier te letten. Spoelwormen zien er uit als witte ronde sliertjes (soort ‘spaghetti’). Ziet u wormen in de ontlasting, dan betekent het dat uw dier last heeft van wormen en is het belangrijk om de ontworming na 2 weken te herhalen.
De lintworm
Lintwormen zijn lange platte dunne wormen die uit verschillende ‘stukjes’ (segmenten) bestaan. Een segment kan soms lijken op een rijstkorrel. Er bestaan verschillende soorten lintwormen, zoals Dypilidium caninum, Taeniae spp en Echinococcus multilocularis (vossenlintworm). De meeste infecties met lintwormen verlopen zonder symptomen, al wordt soms wel jeuk bij de anus gezien (‘sleetje rijden’).
Lintworm overdracht via vlo en muis
Volwassen lintwormen leven in de darm van honden en katten. De eitjes komen in de omgeving terecht en worden opgenomen voor de zogenaamde ‘tussengastheren’, zoals vlooien of muizen. In die tussengastheren ontwikkelt de lintworm zich tot een ‘blaasworm’. Wanneer een hond zo’n tussengastheer opeet, komt hieruit weer een lintworm. Zorg dus voor een goede vlooienbestrijding. Rauw vlees voeding vormt eveneens een risico op het krijgen van lintwormen.
Rijstkorrels in de ontlasting
Lintwormen zitten met weerhaakjes in de darmwand van de hond. Lintwormen laten daar steeds samengebundelde eitjes los in de vorm van rijstkorrels. Die eitjes verlaten het lichaam van de hond via de anus en kunnen dan jeuk veroorzaken. Op de ontlasting van uw hond ziet u dan kleine witte stukjes (maden) of de opgedroogde vorm die wat bruiner is (rijstkorrel). Een hond gaat dan vaak “sleetje rijden” en is er verder niet ziek van. De lintworm kan via de vlo worden overgedragen op honden. Besmetting van mensen met de lintworm komt vrijwel niet voor.
De Vossenlintworm
Naast de honden lintworm is er ook een vossenlintworm die de hond kan besmetten. Honden hebben daar geen last van, maar de vossenlintworm is wel gevaarlijk voor de mens. De vossenlintworm kan namelijk de lever, botten, longen en hersenen van de mens ernstig aantasten.
De zweepworm
De zweepworm, ook wel kennelworm of Trichuris vulpis genoemd, leeft in de darm en kan bloederige en slijmerige ontlasting veroorzaken. De eieren zijn zeer besmettelijk en kunnen lang in de omgeving aanwezig blijven. Vooral in kennels met een matige hygiëne zien we nogal eens zweepwormen. Zweepwormen geven bloederige diarree bij de hond.
De haakworm
Ook de haakwormen, Uncinaria stenocephala en Ancylostoma caninum, komen overal voor. Haakwormen, zoals de mijnworm, kunnen bloederige diarree, bloedarmoede en vermagering bij de hond veroorzaken. De vos is meestal de besmettingsbron, maar ook moedermelk kan pups besmetten met de mijnworm. Bij honden in kennels, windhonden en jachtmeutes zien we soms dergelijke besmettingen.
De Franse hartworm
De Franse hartworm is een andere naam voor de worm Angiostrongylus vasorum. In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, komt deze niet alleen in Frankrijk voor. Ook in Nederland kan een hond besmet raken met deze worm. De worm leeft in het hart en de bloedvaten van de longen en kan leiden tot ernstige longproblemen.
De Franse hartworm leeft in slakken en kikkers. Wanneer zij een hond besmetten dan gaan zij door de darmwand naar het hart en de longslagader waar ze eieren leggen die vastlopen in de long. De Dirofilaria, een andere hartworm, komt niet In Nederland voor, maar wel in bijvoorbeeld Italië en Frankrijk en andere Middellandse zee-landen. Deze hartworm wordt overgebracht door de mug en richt veel schade aan in hart en longen van de hond. Het ontwormen van een hond met Dirofilaria is niet eenvoudig, daarom is het vooral zaak om besmetting met deze hartworm te voorkomen.
Alles over wormen bij Esccap
Voor onafhankelijke informatie over worm infecties bij huisdieren kunt u terecht op de website van het ESCCAP. Dit is een Europese organisatie van parasitologen die richtlijnen uitbrengt om u te helpen de juiste strategie te kiezen voor uw dier. U vindt hier de complete richtlijn Wormbestrijding bij hond en kat van april 2020.
Maandelijks ontwormen?
Er gaan steeds meer geluiden op om honden maandelijks te ontwormen. Waarom? Met name omdat kinderen vatbaar zijn voor de spoelworm, de Toxocara. Kinderen kunnen van de spoelworm vervelende aandoeningen krijgen zoals astma en eczeem. Ook epileptische aanvallen, buikpijn, oogproblemen, hersenaandoeningen en gedragsafwijkingen kunnen het gevolg bij kinderen zijn. Honden en katten zijn overbrenger van de spoelworm naar kinderen en aangetoond is dat maandelijks ontwormen van de hond en kat er voor zorgt dat er geen spoelworm besmetting naar kinderen meer kan optreden.
Waarom maandelijks ontwormen?
Overal waar honden en katten poepen, kunnen zij spoelworm eieren achterlaten. Die wormeieren vormen weer een besmettingsrisico voor andere dieren, kinderen en volwassenen. Die ei-uitscheiding moet dus geheel voorkomen worden.
En dat kan door maandelijks ontwormen van hond en kat. Bij 4x per jaar ontwormen is aangetoond dat de wormei uitscheiding afneemt. Echter we willen de ei uitscheiding geheel voorkomen. Nu heeft onderzoek laten zien dat dit kan door maandelijks te ontwormen. De prepatent fase is voor de spoelworm namelijk iets meer dan 4 weken. Door binnen die prepatent periode te ontwormen voorkom je dat hondenToxocara wormeieren uitscheiden. Zo wordt de volksgezondheid beschermd, aldus de ESCCAP-richtlijn. Het advies is dan om maandelijks hond en kat te ontwormen bij verblijf in een familie met kleine kinderen waarbij het dier regelmatig in de tuin of elders buiten komt.
Ontwormen van pups
Pups kunnen in de baarmoeder van de teef al besmet worden met de spoelworm, Toxocara canis. Ook door de moedermelk worden ze besmet. Dit kan bij de pups zelf ernstige problemen geven. Het advies is dan ook om pups iedere 2 weken te ontwormen tot een leeftijd van 8-10 weken, daarna maandelijks.
Ontworm advies voor uw hond van onze dierenartsen
Ontworm uw volwassen hond minimaal 4x per jaar met een ontwormingsmiddel dat werkt tegen zowel spoel- als lintwormen, zoals Milbemax®. Honden die in een gezin leven kunnen het beste maandelijks ontwormd worden. Pups tot 8 weken leeftijd iedere 2 weken ontwormen, daarna maandelijks tot ze een half jaar zijn en dan 4x per jaar.
Wormhygiëne advies voor hondeneigenaren
- Zorg voor een goede persoonlijke hygiëne (handen wassen).
- Houdt de nagels van uw kinderen kort.
- Laat honden niet uit op plaatsen waar kinderen spelen of, nog beter, deponeer de ontlasting in de grijze vuilniscontainer. Hondenpoep is overigens restafval. Dek de zandbak af.
- Verschoon regelmatig de ligplaatsen van uw hond.
Vragen?
Neem gerust contact met ons op, email: info@dierapotheker.nl
Drs. Robin Holle
Dierenartsenpraktijk Horst
Thuisbezorgservice: www.dierapotheker.nl