Na de kreupelheden vormen luchtwegaandoeningen bij paarden het grootste probleem op het gebied van de gezondheid. Ongeveer 12-15% van de aangeboden paarden, aan een dierenarts wegens klachten, heeft problemen met de luchtwegen. Meestal betreft het individuele paarden soms de hele paardenstapel van het bedrijf.
Oorzaken
Verkoudheden ontstaan bijna altijd door virusinfecties en dan denken we aan influenza en rhinopneumonie, deze maken namelijk de weg vrij voor complicaties door bacteriën. Schimmels kunnen ook een vervelende rol hierbij spelen. De hier genoemde ziekteverwekkers zijn vrijwel altijd binnen een groep paarden aanwezig en zorgen daardoor voor een constante infectiedruk.
Als de infectiedruk groter is dan de weerstand van het paard treedt er ziekte op. Dit evenwicht wordt zeer sterk beïnvloed door de manier waarop wij met het paard omgaan tijdens zowel de training als de verzorging.
Wat te doen bij een infectie?
Rust, minimaal een week in een stofvrije omgeving, medicijnen zijn meestal niet nodig. Als bacteriën een complicerende factor zijn, moeten er wel medicamenten gebruikt worden. We kunnen in dat geval denken aan antibiotica en middelen die het slijm dunner maken en bovendien het trilhaarepitheel (=slijmvliesbekleding van de zeer kleine luchtwegen) activeren.
Wat te doen bij echt zieke dieren?
Bij echt zieke dieren, dwz, niet meer eten/drinken, veel wit snot, kortademig, buikslag, koorts (hoeft niet altijd!!) is het raadzaam een dierenarts te raadplegen, aangezien er verschillende ontstekingskiemen op de loer kunnen liggen.
Wat te doen bij niet echt zieke dieren, maar die wel een luchtwegprobleem hebben?
Hierbij is het aan te raden om een uitgebreid onderzoek te laten doen, zodat een therapie en prognose gegeven kan worden. Onderzoek kan bestaan uit onderzoek aan de buitenkant van het paard (kijken, luisteren,..), maar ook binnen in het paard kan gekeken worden, neus, gehemelte strottenhoofd en de luchtpijp. Op deze manier kan ook een monster genomen worden van eventueel aanwezig slijm. Ook is onderzoek van bloed mogelijk. Op deze manier bv de mate van een mogelijk aanwezige dampigheid bepaald worden. Dampigheid is een chronische bronchitis die tot permanente beschadigingen in de longblaasjes heeft geleid.
Hoe kunnen luchtweginfecties worden voorkomen?
Door de paardenstapel consequent goed te enten, volgens een door uw dierenarts opgesteld entschema kunt u veel luchtwegproblemen voorkomen en daarnaast een goed managementprogramma om stress zoveel mogelijk uit te sluiten. Stress geeft zowel bij mens als dier een sterke ondermijning van de weerstand!
1. Verminderen van de infectiedruk
Dit verminderen begint bij een goed stalklimaat. Een stofvrije dwz een schimmelsporen vrije omgeving die bovendien fris is, kan zeer gunstig werken ter voorkoming van luchtwegaandoeningen. Het klimaat in de stal moet ongeveer overeenkomen met het klimaat buiten.
De veulens nemen via de biest de nodige antistoffen op, zodat deze ongeveer 5 maanden beschermd zijn tegen deze infecties. Daarna moet het veulen zelf antistoffen gaan opbouwen tegen infecties waarmee het in contact komt, denk aan de “najaarsverkoudheden”. Deze laatsten worden praktisch altijd veroorzaakt door rhinopneumonie-virus. Het is daarom zeer raadzaam gespeende veulens nooit samen of zelfs in de buurt te laten grazen van mogelijk drachtige merries (ivm verhoogde kans op abortus).
2. Bevorderen immuniteit
Voor het opbouwen van een actieve immuniteit is contact nodig met de ziekmakende oorzaak Hierdoor worden de dieren meestal in meer of mindere mate ziek Er zijn ook een aantal virussen en bacteriën die verzwakt kunnen worden toegediend, waardoor geen ziekte ontstaat, maar wel een weerstand wordt opgebouwd. Tegen influenza kan effectief worden geënt. Het is bv van groot belang er voor te zorgen dat hoogdrachtige merries goed geënt worden tegen infuenza, om zo het veulen de eerste 5-6 maanden te beschermen, via de antistoffen, die het binnen krijgt met de biest gedurende de eerste 48 -96 uur van het leven.
De actieve enting van een veulen is pas zinvol als de antistoffen verkregen via de biest totaal verdwenen zijn. Dus een veulen nooit eerder enten dan ongeveer 6 weken na het spenen.
Al met al een heel verhaal met wat er mis kan gaan in de luchtwegen en dit is nog maar het topje van de ijsberg, wat wel duidelijk is dat bij paarden die ogenschijnlijk gezond zijn, een verminderd uithoudingsvermogen in 80% van de gevallen te wijten is aan luchtwegaandoeningen!
Vragen?
Neem gerust contact met ons op,
Drs. Maarten van Dijck
Dierenartsenpraktijk Horst
Thuisbezorgservice: www.dierapotheker.nl
