Koliek is een verzamelnaam voor pijn in de borst of buikholte van het paard. Paarden zijn zeer gevoelig voor koliek. Verschijnselen die u kan waarnemen zijn o.a. krabben, rollen, liggen, gestrekt staan, winden laten, diarree, flemen, zich om laten vallen, sloomheid, niet eten, omkijken naar de buik en kreunen.
De ernst van de koliekverschijnselen is vaak afhankelijk van wat er aan de hand is in de buik.
Meest voorkomende vormen van koliek:
Krampkoliek
Krampkoliek ontstaat vaak door veranderingen in het rantsoen en door verandering in weersomstandigheden. Gasophoping en worminfecties kunnen ook de oorzaak zijn van krampkoliek.
Wat zijn de symptomen?
Paarden met krampkoliek zijn meestal licht onrustig. Ze staan vaak wat te krabben, te flemen en gaan soms liggen. De staart wordt meestal van het lichaam gedragen en soms komt er wat gas af.
Waaruit bestaat de behandeling?
Meestal gaan de krampen na 10-15 minuten stappen en een keer mesten vanzelf weg en is het paard daarna weer pijnvrij.
Gaat de koliek niet binnen 15 minuten over, dan is het verstandig om uw dierenarts te raadplegen. Deze kan, na onderzoek, een krampwerend middel toedienen.
Zandkoliek
Bij koliek wordt de oorzaak meestal gezocht in een besmetting met maagdarmwormen of lintworm en wordt niet gedacht aan overdadige zandopname. Toch is de opname van veel zand een belangrijke, misschien wel de belangrijkste oorzaak van koliek.
Zandkoliek komt het meest voor bij paarden die veel op een kale, natte weide staan, veelal in de late winter en het vroege voorjaar.
Wat zijn de symptomen?
Het paard heeft dunne waterige mest en blijft veel op de rug liggen. Ondanks de milde verschijnselen is zandkoliek een ernstige aandoening, waaraan regelmatig paarden overlijden.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
U, paardenhouder, kan zelf eenvoudig bekijken of uw paard te veel zand in de mest heeft. Roer enkele mestballen in een emmer met water. Als er na het leeggooien van de emmer veel zand op de bodem achterblijft, kan dat wijzen op zandkoliek.
Waaruit bestaat de behandeling?
Behandeling met een pijnstiller doet het door koliek gekwelde paard goed. Maar omdat het zand in de darmen aanwezig blijft, keert de koliek regelmatig terug. Om het zand uit de darm te krijgen wordt vaak Sandclear gebruikt. Dit zijn psyllium-poeders, die een gelei in de darm vormen. Hierdoor wordt het zand meegenomen met de darminhoud en met de mest uitgedreven.
Nog belangrijker is natuurlijk verdere zandopname voorkomen!
Hoe wordt zandkoliek voorkomen?
Zandkoliek is het beste te voorkomen door te zorgen dat het paard geen zand binnenkrijgt. Dit betekent zandvrij hooi verstrekken en vooral het paard een weide geven met voldoende gras. Bij overdadig zand eten zijn drastische maatregelen nodig, zoals het paard muilkorven als het in de buitenbak loopt. U kunt ook Sandclear aan het voer van uw paard toevoegen.
Verstoppingskoliek
Wat zijn de symptomen?
Paarden met een verstopping gaan veelal gestrekt staan alsof ze moeten plassen. Toch komt er vaak geen urine, of slechts een klein beetje. Deze paarden kijken ook vaak om naar de buik, krabben op de grond of gaan plat liggen.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Bij rectaal onderzoek door de dierenarts is veelal gemakkelijk een verstopping vast te stellen, deze bevindt zich meestal in het linker gedeelte van de dikke darm. De meeste verstoppingen worden veroorzaakt door het eten van veel stro in combinatie met verminderde training.
Waaruit bestaat de behandeling?
Stroverstoppingen worden verholpen door het paard laxeermiddel (paraffine) toe te dienen in de maag. Dit gebeurt met behulp van een sonde die via de neus en slokdarm in de maag wordt ingebracht.
Omdat de verstoppingen veelal achterin het darmstelsel zitten heeft de paraffine ongeveer 10 uur nodig om op de plek van bestemming zijn werk te kunnen doen. In de tussentijd is het belangrijk het paard pijnvrij te houden door een pijnstiller toe te dienen en het paard voldoende beweging te geven (longeren, stapmolen). Het paard dient totdat er mest met paraffine komt te vasten. Wel moet altijd water beschikbaar zijn.
Hoe kan het worden voorkomen?
Paarden die regelmatig stroverstoppingen hebben kunnen beter op vlas of krullen gehouden worden. Indien dit niet mogelijk is, dan is het verstandig om het paard regelmatig laxerend voer te geven (slobber met extra olie) en veel beweging te geven.
Liggingsverandering
Liggingsveranderingen zijn de gevaarlijkste vorm van koliek. Ze kunnen voorkomen in de dunne en de dikke darm. Door een liggingsverandering kunnen stukken darm afgesloten worden waardoor deze darm afsterft en de darm die ervoor zit zich niet kan legen en zich opblaast. Uiteindelijk kan ook de maag vol raken. Omdat een paard niet kan braken, zal een overvolle maag scheuren wat onherroepelijk leidt tot de dood.
Wat zijn de symptomen?
Liggingsveranderingen geven vaak aanleiding tot ernstige koliek. Paarden laten zich vallen, rollen, raken in paniek en beschadigen zichzelf. Een paard met hevige pijn let ook niet op de begeleider en kan daardoor een gevaar vormen voor zijn omgeving.
Uiteindelijk kan soms gezien worden dat er toch een beetje maaginhoud door de neus naar buiten komt of dat het paard een zeer opgeblazen uiterlijk krijgt. Ook kan het paard snel in shock raken en eventueel sterven.
Waaruit bestaat de behandeling?
Een liggingsverandering met een afsluiting kan alleen verholpen worden door een operatie in een specialistische kliniek.
Een draaiing zonder afsluiting kan in enkele gevallen zichzelf weer herstellen door middel van laxeren, beweging en darmmotiliteitsstimulerende middelen.
Hoe kan het worden voorkomen?
Liggingsveranderingen zijn niet altijd te voorkomen. Een algemeen advies is wel om het paard regelmatig te ontwormen, het gebit te controleren en altijd genoeg beweging te geven. Een uitgebalanceerd rantsoen is vanzelfsprekend ook van belang.
Altijd doen!
Indien u denkt dat uw paard koliek heeft, neem dan contact op met uw dierenarts.
Vragen?
Neem gerust contact met ons op,
Drs. Maarten van Dijck
Dierenartsenpraktijk Horst
Thuisbezorgservice: www.dierapotheker.nl
Bestel veilig en zeker bij de Dierapotheker