Leishmania komt vaker voor. Tot voor enkele jaren kwam de ziekte Leishmania vooral voor in Zuid-Europese landen en andere exotische oorden. In Nederland werd de ziekte eigenlijk zelden gezien. Maar onze honden gaan steeds vaker mee op vakantie en ook worden regelmatig asielhonden uit Zuid-Europa mee terug genomen naar Nederland. Dat is de reden dat we de ziekte Leishmania ook steeds vaker zien binnen onze praktijk. In heel Europa zijn naar schatting inmiddels 2,5 miljoen honden besmet met deze parasiet.
Wat is Leishmania?
Leishmania is een ernstige ziekte die wordt veroorzaakt door een ééncellige parasiet. Deze parasiet wordt overgebracht door een beet van een bepaald type zandvlieg. De ziekte komt in geringe mate voor bij mensen, katten en vossen maar wordt vooral gezien bij honden. Alleen deze zandvlieg kan de ziekte overbrengen. Een met Leishmania besmette hond kan de ziekte niet overbrengen op mensen, katten of op andere honden.
Slechts een klein percentage zandvliegen is besmet met Leishmania, maar omdat in de risico gebieden al een groot aantal honden besmet is, is de ziekte moeilijk uit te roeien. Een besmette zandvlieg brengt de ziekte over op een gezonde hond en een besmette hond brengt de ziekte weer over op een gezonde zandvlieg. Zo wordt de ziekte in stand gehouden.
Waar komt Leishmania voor?
Leishmania is wereldwijd verspreid en komt voor op alle continenten, behalve op Australië en de Zuidpool. In Europa beperkt het zich vooralsnog voornamelijk tot de landen rond de Middellandse Zee. Maar de zandvlieg die de ziekte overbrengt, wordt door klimaatveranderingen steeds noordelijker gesignaleerd. Maar op dit moment kunnen honden in Nederland dus nog niet besmet raken met Leishmania. Hoewel de naam anders doet vermoeden komt de zandvlieg vooral voor in parken, tuinen en bossen en dus niet op het zandstrand. De zandvlieg wordt pas actief na de schemering.
Symptomen Leishmania
Het ziektebeeld van Leishmania kan enorm variëren; van geen enkel symptoom tot ernstig ziek en zelfs met dodelijke afloop. Ook kunnen de symptomen na drie maanden na de besmetting optreden maar ook pas jaren later tot zelfs na zeven jaar. De afweer van de hond bepaalt in grote mate het verloop van de ziekte. Een verzwakte hond zal snel na de beet ziek worden.
Symptomen Leishmania:
- Lusteloos/veel slapen
- Koorts
- Gewichtsverlies
- Vergrootte lymfklieren
- Diarree
- Oogontstekingen
- Huidproblemen
- Kale plekken en korsten op de kop
- Bloedneus
- Bloed in de urine
- Nierziekten
Parasiet blijft aanwezig
Met een medische behandeling zijn de klachten redelijk te bestrijden, maar de hond raakt de parasiet nooit meer kwijt. Bij de meeste honden komen de klachten weer terug en dan moet er opnieuw behandeld worden. Uiteindelijk overlijdt een deel van de honden aan de gevolgen van Leishmania.
Diagnose Leishmania
De Leishmania-parasiet kan zich overal in het lichaam nestelen en alle organen en weefsels aantasten. Dit geeft een enorm gevarieerd ziektebeeld. En omdat daarnaast de symptomen meestal niet direct na de buitenlandse reis zichtbaar zijn, is de diagnose niet altijd makkelijk te stellen. Uiteindelijke vaststelling gebeurt via bloed- of weefselonderzoek.
Als u via de officiële kanalen een hond adopteert uit een risicogebied is deze meestal wel getest op Leishmania. Vraag hier altijd naar als u een hond adopteert uit een risicogebied. Er zijn verschillende manieren om een hond te testen op Leishmania.
- Via een PCR-test (weefselonderzoek) kan de aanwezigheid van de Leishmania parasiet met zekerheid worden aangetoond. Maar dit betekent niet altijd dat de hond ook de ziekte Leishmania zal ontwikkelen.
- Een onderzoek op antilichamen (bloedonderzoek) van de parasiet geeft minder zekerheid. Een negatieve testuitslag biedt geen garantie dat uw hond niet besmet is. Het kan zijn dat de hond op dat moment geen infectie doormaakt maar de parasiet wel bij zich draagt en (soms veel) later de ziekte alsnog ontwikkelt.
Behandeling Leishmania
Leishmania wordt behandeld met medicijnen.
Er zijn verschillende mogelijkheden:
- Milteforan.
Een drankje dat gedurende 4 weken dagelijks moet worden ingenomen. - Allopurinol.
Tabletten die gedurende 6 tot 8 maanden 3x maal daags moeten worden ingenomen. - Glucantime.
Injecties die gedurende 1 tot 2 maanden dagelijks gegeven moeten worden.
Omdat Leishmania voor zeer verschillende ziektebeelden kan zorgen is daarnaast voor die specifieke klachten meestal een aanvullende behandeling nodig. Als de hond bijvoorbeeld ook veel eiwit in de urine heeft, kan dat leiden tot nierfalen en is hier een gerichte aanpak voor nodig. De eventuele aanvullende behandelingen zijn dus afhankelijk van het verdere ziektebeeld.
Bij een adequate behandeling verdwijnen de klachten meestal volledig, mits er geen restschade is ontstaan. Houd er wel rekening mee dat de hond de Leishmaniaparasiet nooit meer kwijt raakt en de kans dus groot is dat de klachten later weer terugkomen.
Wij adviseren om een hond met een Leishmania besmetting levenslang onder controle van een dierenarts te houden. Denk daarbij aan een halfjaarlijkse of jaarlijkse controle om een eventuele terugkeer van de infectie op tijd te kunnen vaststellen.
Preventie Leishmania
Voorkomen is beter dan genezen. Omdat Leishmania ernstige en meestal ook blijvende gevolgen heeft adviseren wij een preventieve behandeling als u uw hond meeneemt naar één van de risicogebieden. Het voorkomen van Leishmania vraagt om een gecombineerde aanpak, omdat geen enkele maatregel besmetting helemaal uitsluit:
- Vaccinatie
Sinds een aantal jaren is er een vaccin (CaniLeish) tegen Leishmania op de markt. Het vaccin kan gegeven worden aan honden vanaf 6 maanden. Als het vaccin de eerste keer wordt gegeven zijn 3 vaccinaties nodig met een tussenpozen van exact 3 weken. Vier weken na de laatste vaccinatie is de hond beschermd. Begin hiermee dus op tijd. Daarna dient dit jaarlijks te worden herhaald met 1 vaccinatie. Het vaccin kan alleen worden toegediend aan Leishmania-negatieve honden. De vaccinatie sluit besmetting niet uit maar verkleint de kans dat de ziekte tot ontwikkeling komt aanzienlijk.
- Zandvlieg bestrijding
Met een zandvlieg-werend middel verkleint u de kans dat de hond gebeten wordt.
Dit is verkrijgbaar in de vorm van een band of pipetten. De band van Scalibor beschermt tevens tegen vlooien, teken, en hartwormen. De pipetten van Advantix bieden tevens bescherming tegen vlooien en teken. Deze middelen zijn giftig voor katten!
- De zandvlieg is vooral actief tussen 20.00 ’s avonds en 05.00 uur ‘s morgens. Het is raadzaam om uw hond gedurende die uren zoveel mogelijk binnen te houden.
Vragen?
Neem gerust contact met ons op: info@dierapotheker.nl
Drs. Robin Holle
Dierenartsenpraktijk Horst
Thuisbezorgservice: www.dierapotheker.nl