In Nederland is het giftige Jacobskruiskruid van nature aanwezig en ecologisch van betekenis. Het plantje is voor zoogdieren (ook voor mensen) zeer giftig en in een aantal landen bestaat al een verdelgingsplicht. In Nederland wordt dan ook vooral in agrarische gebieden zoveel mogelijk voorkomen dat het Jacobskruiskruid plantje zich kan verspreiden. Het plantje verspreidt zich razendsnel, een volwassen plant produceert namelijk 75.000 tot 200.000 zaadjes die ver door de wind worden meegevoerd. De plant komt inmiddels in heel Nederland voor.
Hoe herken ik het Jacobskruiskruid plantje?
Jacobskruiskruid is een plantje dat felgeel bloeit vanaf de 2e helft van juni tot in oktober. De bloemen vormen samen een soort slordige gele paraplu. Deze bloempjes lijken op kleine gele margrietjes, een plat hartje met straalsgewijze kroonblaadjes. Kenmerkend is de paarse stengel waaraan de bloemen groeien. Deze stengel zie je na droging ook terug in het hooi. Wanneer het plantje nog niet bloeit dan zie je duidelijke rozetten. Het eerste Jacobskruiskruid zaad rijpt al vanaf juli.
Hooi grootste Jacobskruiskruid gevaar voor paarden
De meeste dieren mijden de plant, maar als het plantje terecht komt in hooi of kuilvoer wordt het gewoon gegeten. Het plantje verliest zijn giftige werking niet na droging en het gif verspreidt zich zelfs door het hele hooi. In landen waar Jacobskruiskruid voor komt sterven jaarlijks vele paarden, koeien en ander vee door het eten van giftig hooi of kuilvoer.
Alleen in Engeland vielen in 2008 al meer dan 6000 slachtoffers onder paarden. Ook komt het voor dat paarden die in de winter buiten staan, afgestorven Jacobskruiskruid eten omdat het dan door uitdroging de vieze smaak kwijt is. Zowel de bladeren als de bloemen zijn giftig en het gif wordt permanent in de lever opgeslagen en veroorzaakt daar ernstige schade. De dodelijke hoeveelheid is ongeveer 3 tot 7% van het lichaamsgewicht. Omdat het gif permanent wordt opgeslagen kan het wel 10 jaar duren eer die dodelijke hoeveelheid is bereikt. Er is geen tegengif en genezing is onmogelijk.
Symptomen vergiftiging met Jacobskruiskruid
Een vergiftigd paard kan de volgende symptomen vertonen: doffe vacht, sloom, verminderde eetlust, gewichtsverlies en overgevoeligheid voor zonlicht. In het laatste stadium is er sprake van zwalkende gang, pijn, verlies van gezichtsvermogen, moeilijk slikken en uiteindelijk totale verlamming. Als deze symptomen zich voordoen is het dier al zwaar vergiftigd en is redding niet meer mogelijk. De ziekteperiode varieert van een paar dagen tot maanden.
Bestrijding Jacobskruiskruid
In hooi kan de plant herkend worden aan de paarsachtige stengels. In dat geval dient het hele pak vernietigd te worden. Jongere planten hebben vaak nog geen paarse stengels en zijn daarom niet goed herkenbaar. Het plantje zelf is moeilijk te bestrijden. Na maaien of uittrekken produceert de plant nog steeds zaadjes en bovendien kunnen zaadjes na jaren alsnog tot ontkieming komen. In een jong stadium kan het plantje chemisch worden bestreden maar oudere planten zijn hiertegen bestand. Regelmatig maaien (minimaal 2x per jaar) verdraagt de plant minder goed. Omdat het in gedroogde vorm voor vee wel weer aantrekkelijk is om te eten en omdat de plant nog steeds zaad aanmaakt, moet de plant na verwijdering vernietigd worden. Draag bij uittrekken altijd handschoenen want het Jacobskruiskruid is voor mensen ook giftig via de huid.
Er zijn inmiddels goede resultaten bereikt met het strooien van kunstmest op de Jacobskruiskruid plantjes en overall in de wei. Het Jacobskruiskruid groeit namelijk met name graag op arme gronden. Meer info vindt op de website van GD Diergezondheid.
Vragen?
Neem gerust contact met ons op, email: info@dierapotheker.nl
Drs. Robin Holle
Dierenarts
Thuisbezorgservice: www.dierapotheker.nl