Ziekten van de luchtwegen komen regelmatig voor bij konijnen. In een groot aantal gevallen speelt de bacterie Pasteurella multocida hierbij een rol. Dit is waarschijnlijk de meest verspreide infectieziekte bij konijnen. Het gaat rond in elke konijnenkolonie die je ziet. Sommige “families” konijnen schijnen meer weerstand te hebben dan andere. De ziekte kent talrijke onderling zeer diverse ziektebeelden en symptomen. Kenmerkend van al deze aandoeningen binnen deze groep is de aanwezigheid van de pusvormende Pasteurella bacterie. De symptomen zijn afhankelijk van het orgaansysteem waar de infectie optreedt. Zeer veel gezonde konijnen hebben de Pasteurella bacterie bij zich zonder ziek te worden. Bij verminderde weerstand kan de bacterie wel leiden tot ziekteverschijnselen.
Behalve Pasteurella kunnen ook andere bacteriën, voeding, stress, huisvesting, gebrek aan beweging en andere infecties/abcessen een oorzaak zijn voor problemen met de luchtwegen.
Wat zijn de symptomen?
De symptomen kunnen heel divers zijn. Het is belangrijk om op tijd naar de dierenarts te gaan voor een juiste diagnose en behandeling. Tijdige behandeling kan chronische problemen voorkomen.
Neus
Het meest voorkomende, herkenbare symptoom is een conditie die “snot” genoemd wordt, met niezen, natte neus, en vieze voorpootjes van het steeds schoonmaken van de rommel die zich op/rond de neus ophoopt.
Longen
Vanuit de neusslijmvliezen kan de bacterie gemakkelijk doordringen in de longen. Bij vatbare konijnen kan de bacterie dan acute longontstekingen geven die snel en agressief met antibiotica behandeld moeten worden. Onbehandelde konijnen kunnen binnen 24 uur aan de infectie overlijden.
Ogen
Een meer subtiele vorm van Pasteurella komt voor in de vorm die onder meer natte ogen veroorzaakt met een witte slijmsliert erin. Vaak is ook de traanbuis ontstoken. Indien men op de binnenste ooghoek drukt waar de traanbuizen beginnen, kan men vaak grote hoeveelheden wittige “kaas” naar buiten in het oog duwen. Het zal duidelijk zijn dat alleen een oogzalfje in dat geval onvoldoende zal zijn om de bacterie ook uit de traanbuizen en de traanzak te verdrijven.
Oren en middenoor
Vanuit de neus en mondholte kan de bacterie via de buis van Eustachius makkelijk het middenoor bereiken. Daar kan het dan een middenoorontsteking veroorzaken, die vaak ernstig is en lastig te bestrijden. Omdat de bacterie door het afweersysteem van het konijn omhuld wordt door een dikke puslaag ontstaat er snel een abces. Dit abces kan naar buiten doorbreken maar ook naar het binnenoor. Daar wordt het evenwichtsorgaan vervolgens aangetast. Het konijn houdt de kop scheef en kan gaan rondtollen omdat het niet langer in staat is zijn evenwicht te bewaren en al draaiend in paniek raakt. Vrij typisch is in het beginstadium de “tic” die men in de ogen ziet. Bij deze zgn. nystagmus draait het oog continue langzaam naar opzij weg om vervolgens met een snelle slag weer in de normale stand te komen. Via de gehoor en evenwichtszenuwen kan de bacterie opkruipen richting hersenen en uitmonden in fatale hersenvliesontsteking. Door de pusvorming is deze vorm bijzonder lastig te bestrijden. Alleen wanneer men direct bij de eerste symptomen van een scheve kop al direct start met de behandeling heeft het konijn een redelijke kans op genezing.
Bloedbaan
Ook ernstige bloedvergiftiging (ziekte die zich door het bloed verspreidt), longontsteking, pusophoping, melkklierontsteking en baarmoederontsteking kunnen tot de dood leiden. Aan de buitenkant ziet men alleen een sloom en meestal bijzonder ziek konijn zonder verdere opvallende andere symptomen.
Huid
Abcessen onder de kaak vanuit ontstoken kieswortels en gebitsafwijkingen zoals scheefgroeiende tanden. In dit specifieke geval lijkt het konijn een gebitsprobleem te hebben. In werkelijkheid zijn hier de tanden niet de oorzaak, maar slechts een symptoom. Ook natte en smettende plekken die geïnfecteerd raken, kapotte hakgewrichten (sorehocks), zijn ook Pasteurella symptomen. Ook bijt- en operatie wonden kunnen mits niet direct zorgvuldig behandel zeer snel geen etteren tgv. een infectie met deze bacterie.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Op basis van de ziektegeschiedenis, lichamelijk onderzoek, röntgenfoto’s en kweek kan een diagnose worden gesteld. Een grondige gebitsinspectie is alleen mogelijk onder narcose. Er zal per dier worden bepaald wat de beste methode is.
Waaruit bestaat de behandeling?
Verschillende symptomen eisen een verschillende aanpak. Behandeling kan bestaan uit schoonspoelen van de traanbuis, schoonhouden van de huid rondom de ogen, oogzalf, antibioticum en ontstekingsremmers. Eventuele gebitsproblemen dienen aangepakt te worden.
Hoe kunnen luchtwegproblemen worden voorkomen?
Zorg voor een goede huisvesting: niet op de tocht, goede omgevingstemperatuur (niet te warm of koud) en een schoon hok zonder ammoniakdampen van de urine. Vermijd parfums, sprays, verf, kookluchtjes en stof.
Vragen?
Neem gerust contact met ons op:
info@dierapotheker.nl
Drs. Robin Holle
Dierenartsenpraktijk Horst
Thuisbezorgservice:
www.dierapotheker.nl
