Categorie: Konijn

De tanden van konijnen en knaagdieren groeien levenslang door. Zolang de slijtage van de tanden en kiezen op een goede manier verloopt, zal dit geen problemen opleveren. Echter vaak zien we dat de stand van het gebit niet helemaal optimaal is waardoor er op een gegeven moment problemen ontstaan.

De voortanden (snijtanden) van een konijn moeten niet te lang zijn (ongeveer een halve cm) en kaarsrecht zijn afgesleten. Als dat niet zo is ontstaan er vaak in de loop van de tijd problemen. De problemen worden niet alleen veroorzaakt door te lange voortanden, maar vaak is ook de stand van de kiezen niet juist. Door een afwijkende stand van de kiezen, ontstaan er haken op de kiezen. De haken kunnen zowel de tong als de wang van het konijn ernstig beschadigen. Dit is zeer pijnlijk en ze zullen minder gaan eten. Hierdoor kunnen ook enorme abcessen aan de kop ontstaan.

Wat zijn de symptomen?

Bij veel konijnen en knaagdieren die gebitsproblemen hebben zien we dat ze in eerste instantie hun hooi niet meer zo graag eten, later zullen zij ook minder krachtvoer (brokjes) gaan eten.  Met vermagering tot gevolg. Mogelijk ontstaan er abcessen op de kop die het gevolg zijn van kiesproblemen. Verder kunt u merken dat de dieren speekselen. Dit komt doordat haken op de kiezen de tong en wangen beschadigen, dit maakt het slikken pijnlijk. Omdat de blindedarmkeutels niet meer gegeten worden (acaecotrofie) blijven deze in de vacht rondom de anus plakken. Dit geeft een verhoogd risico op Myiasis (vleesetende vliegenlarven) in de zomermaanden.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

De kiezen van konijnen en knaagdieren zijn soms moeilijk in beeld te brengen zonder het dier een lichte narcose (dit gebeurt met een zeer veilige gasnarcose!) te geven. Toch geven de voortanden ons al veel informatie over de conditie van het gebit. De voortanden mogen niet te lang zijn; let wel, de tanden van knaagdieren zijn veel langer dan de tanden van konijnen.  De voortanden moeten even lang zijn en het snijvlak moet een haakse hoek maken met de zijrand van de tanden. Op de foto ziet u snijtanden die in onze kliniek zijn verwijderd.

Waaruit bestaat de  behandeling?

Vroeger werden de voortanden van konijnen nogal eens geknipt met een nageltang. Dit is zeer onverstandig! De tanden kunnen splijten. Door het splijten kunnen er flinke ontstekingen in de kaak ontstaan. Deze zijn soms te behandelen, maar voorkomen is beter dan genezen.

De voortanden kunnen bij het wakkere konijn worden geslepen, dit is echter een tijdelijke oplossing. De tanden zullen blijven doorgroeien met 1-2 mm per week. Dit betekent dat de problemen na enkele weken tot maanden vaak weer terugkomen. Beter is het om de voortanden te trekken. Dit is een permanente oplossing, de tanden groeien niet meer aan. Konijnen kunnen prima eten zonder voortanden! Wel is het van belang om de voeding iets kleiner te maken, ze kunnen natuurlijk geen hele wortel meer eten.

De tanden worden onder al gehele narcose getrokken. Omdat er in de mond gewerkt moet worden kan dit vaak niet met gasnarcose. Er wordt een narcose gebruikt die veilig is voor konijnen. De voortanden zowel onder en boven worden eerst zorgvuldig losgemaakt en daarna voorzichtig getrokken. Het trekken vergt veel geduld. De tanden hebben een enorm lange wortel. De tand mag niet breken tijdens het trekken. Want als de papil niet verwijderd wordt zal de tand weer aangroeien. De haken op de kiezen kunnen onder narcose worden weggeslepen.

De nazorg is heel belangrijk. Na de ingreep moet het konijn weer zo snel mogelijk goed gaan eten. Dit betekent dat er een goede pijnstilling moet worden gegeven. Op de kliniek krijgen de dieren na de ingreep onder de huid een infuus met wat glucose. De eerste dagen zal er vloeibare voeding gegeven worden. Het herstel verloopt in de meeste gevallen boven verwachting vlot!

Wat kunt u zelf doen?

Het is verstandig om de voortanden regelmatig te bekijken. De meeste konijnen laten dit prima toe. U kunt aan de dierenarts vragen hoe u dit het beste kunt doen. Let goed op uw konijn, voel terwijl u het konijn aait of het is afgevallen, of nog beter weeg het konijn regelmatig. Een konijn met een gezond gebit zal nooit speekselen. Als het konijn nat is onder de kin is dit altijd afwijkend en meestal duidend op gebitsproblemen.

Een gezond gebit slijt af doordat de tanden en kiezen zichzelf slijpen. Knagen is dus niet nodig om de tanden te slijpen. Het geven van knaag/likstenen raden wij af, aangezien dit een grotere kans op blaasproblemen met zich meebrengt. Om aan de knaagbehoefte van het konijn te voldoen, kan wel wat harder knaagmateriaal worden verstrekt. Bijvoorbeeld de Forest sticks van Supreme.

Vragen?

Drs. Robin Holle
Thuisbezorgservice: www.dierapotheker.nl

Wintervacht

Konijnen die het hele jaar door buiten zijn, ontwikkelen een goede wintervacht waarmee ze zichzelf goed tegen koude kunnen beschermen. Indien uw konijn de hele zomer binnen gezeten heeft, is het niet verstandig om deze nu pas naar buiten te doen. Wacht daarmee tot het weer voorjaar is.

Koude, regen en beschutting

Zorg ervoor dat uw konijn op een beschut plekje kan zitten en zich kan beschermen tegen de regen. Zorg ervoor dat het nachthok niet in de wind staat en dat deze wind- en waterdicht is. Leg er ook wat extra stro in, zodat uw konijn zich lekker kan nestelen. Konijnen vinden het vaak heerlijk om even door de sneeuw te lopen. Zolang ze zelf maar weer een warm plekje kunnen opzoeken, is dit helemaal prima. Controleer dagelijks of het hok nog lekker droog is aan de binnenkant.

Tocht en temperatuurverschillen

Neem buitenkonijnen niet mee naar binnen, ze kunnen vaak niet goed tegen de grote temperatuurverschillen. Wanneer uw konijn ziek is en extra zorg of warmte nodig heeft, kunt u het hok vaak het beste in een serre of schuur/garage zetten. Voorkom dat uw konijn op de tocht komt te staan.

Drinken

Wanneer het vriest, kunnen de waterbakjes of drinkflessen makkelijk bevriezen. Ververs dan ook meerdere keren per dag het water. Zet het liefst een waterbakje in het binnenhok, zodat het water minder snel bevriest. Er bestaan ook speciale isolerende hoezen voor om de waterfles. Controleer dan nog steeds goed of de drinktuit niet vastgevroren is.

Aandacht

Met koudere en regenachtige dagen komen we zelf vaak minder buiten. Konijnen die buiten in een hok zitten krijgen dan vaak minder aandacht dan anders. Konijnen vinden het vaak fijn om met meerdere soortgenoten samen te zitten. Ze kunnen elkaar dan ook goed gezelschap houden.

Controleer in ieder geval twee keer per dag of uw konijn nog in goede gezondheid verkeert. Ze laten vaak pas vrij laat zien dat ze ziek zijn, dus let goed op het gedrag en de conditie. Twijfel niet om contact op te nemen indien er iets ‘anders is dan anders’.

Vragen?

Neem gerust contact met ons op: info@dierapotheker.nl

Waarom castratie van de rammelaar?

Konijnen die in huis gehouden worden zullen over het algemeen gecastreerd/gesteriliseerd moeten worden. Tussen 3½ en 9 maanden komen konijnen in de puberteit. Bij mannetjes betekent dit vaak extreem sproeigedrag. Ze hebben een sterke neiging om hun territorium af te bakenen. Dit betekent dat het konijn ook over kleren en schoenen sproeit, van het mens dat hij als “eigendom” ziet. Het heeft niets met zindelijkheid te maken, maar alles met hormonen.

Territoriaal gedrag kan ook ineens optreden wat de kooi betreft. Mocht eerst eten neergezet worden, of geaaid als het konijn in de kooi zit, plotseling gaat het konijn grommen en bijten om zijn territorium te verdedigen. Op dit moment ziet het konijn de hand niet meer als de hand van de mens waarvan hij houdt, maar als “iets wat zijn territorium binnendringt”. Vaak gebeurt het dat het konijn na het bijten bij zinnen komt, schrikt van zijn gedrag en schuldbewust de hand gaat likken. Om de volgende dag weer precies hetzelfde te doen. Hier kan castratie helpen, omdat dit puur hormonaal gedrag is. Ook het sproeien zal na castratie verdwijnen.

Gestamp?

Als er meer konijnen in huis gehouden worden is castratie noodzakelijk. Ongecastreerde konijnen, ook broertjes, zullen vechten op leven en dood. Vanaf ongeveer 3 maanden ontstaat territoriumdrift en dominantiebepaling. De gevechten gaan om te bepalen wie de baas is, dus wie het territorium beheerst. Broertjes, of mannetjes die vanaf heel jong samen zitten, moeten op de leeftijd van 3 maanden gescheiden worden, met 5 maanden gecastreerd worden, en een paar weken na de castratie weer aan elkaar gewend worden. Om ze niet teveel van elkaar te laten vervreemden moeten ze in de scheidingsperiode wel contact kunnen houden met elkaar, ze moeten elkaar kunnen zien en ruiken, en indien mogelijk gescheiden door gaas tegen elkaar aan kunnen liggen. Ze zullen niet kunnen vechten en ze hebben beiden hun eigen territorium. Als de konijnen nerveus van elkaar worden, wat zich kan uiten door gestamp, is het beter de kooien iets uit elkaar te zetten, maar zo dat ze nog steeds elkaar kunnen zien en ruiken. Als ze helemaal geen contact meer met elkaar zouden hebben gedurende lange tijd, zullen ze elkaar na de castratie als vreemde konijnen zien, en kunnen alsnog gevechten uitbreken.

Na castratie kunnen de mannetjes nog gedurende 3 weken vruchtbaar zijn! Houd konijnen dus nog enkele weken apart om te voorkomen dat ze zich alsnog voortplanten.

Waarom sterilisatie van de voedster?

Met vrouwtjes is het precies hetzelfde. Lijkt het altijd koek en ei te zijn met twee zusjes, ineens kunnen om hormonale redenen gevechten uitbreken. Vrouwtjes hebben net zo goed territoriumdrift en dominantiebepaling. Vaak gaat het er niet zo heftig aan toe als bij mannetjes, maar kunnen van tijd tot tijd toch in gevecht losbarsten. En elkaar erg verwonden. Ook kunnen ze sproeigedrag vertonen en overal territoriale keutels achterlaten. Als twee vrouwtjes steeds vechten moeten ze ook gescheiden worden. Sterilisatie is de oplossing voor dit gedrag. Vrouwtjes kunnen vanaf 6 maanden gesteriliseerd worden. Na de sterilisatie duurt het nog even voordat de hormonen verdwenen zijn. Daarna kunnen de vrouwtjes weer aan elkaar gewend worden. Net zoals de mannetjes moeten de vrouwtjes in de scheidingsperiode zoveel mogelijk contact kunnen houden.

Sterilisatie is ook ten zeerste aan te raden als er geen plan is het vrouwtje een nestje te laten krijgen. Vrijwel alle voedsters die niet gesteriliseerd zijn krijgen op latere leeftijd baarmoederkanker. Door sterilisatie kan dit worden voorkomen. Lees hierover meer in het desbetreffende hoofdstuk.

Algemene informatie over narcose en operatie

Een konijn mag beslist nooit vasten voor een operatie! Dit kan zorgen voor stilliggende darmen. Een konijn moet altijd voedsel in de darmen hebben. Dus het is goed om het konijn gewoon voor de operatie te laten eten, en tot het allerlaatst hooi tot zijn beschikking te geven. Andere dieren (honden en katten) moeten voor de narcose nuchter zijn, omdat ze anders kunnen braken en voedsel in de longen terecht kan komen. Konijnen kunnen niet braken en lopen dit risico dus niet. Na de operatie moet het konijn in een warme omgeving bijkomen, dus op een warmtematje, of onder een warmte lamp.

Elk geopereerd konijn, wat voor operatie dan ook, moet na de operatie in huis gehouden worden. Het moet een warme plek hebben. Een konijntje dat onder narcose is geweest, is niet in staat zijn/haar lichaamstemperatuur te regelen, en loopt het gevaar op onderkoeling. Een gecastreerd konijn dat op kranten moet zitten kan beter een dekentje of een oude handdoek gegeven worden, dat is warmer en prettiger.

Nog een reden om het konijn in de huiskamer te houden is dat je zo goed kunt opletten of zij/hij weer gaat eten en drinken. Dit moet dezelfde dag nog het geval zijn. Het is zaak dat een konijn binnen 12 uur na de operatie weer gaat eten. Een konijn dat langer dan 12 uur geen voedsel in de darmen krijgt, raakt in de problemen. Een konijn dat een paar uur na de operatie nog niets drinkt, moet water gegeven worden met behulp van een spuitje.

Het is het beste om regelmatig voedsel aan te bieden. Peterselie, selderie, blaadje andijvie (als het konijn gewend is om groenvoer te eten!) smaakt een ziek konijn meestal beter dan droogvoer. Hooi moet bij het konijn neergelegd worden zodat het makkelijk kan eten. Een extra bak water moet neergezet worden, omdat het zwakke dier misschien geen zin heeft om uit een flesje te drinken. Geef het konijn een paar uur na de operatie drinken met een spuitje. Als het konijn 12 uur na de operatie nog niet eet, ook geen hooi, moet het gedwangvoerd worden. Dit kan bijvoorbeeld met Critical Care®.

Een konijn zonder pijn zal eerder weer gaan eten, en snel helemaal opknappen. Informeer dus bij de dierenarts of er een pijnstiller gegeven is, en vraag een extra pijnstiller mee naar huis. Pijnbestrijding bij een konijn is heel erg belangrijk, steeds meer dierenartsen komen gelukkig tot dit besef.

Vragen?

Neem gerust contact met ons op, bel 077-3982169 of email: dierenarts@daphorst.com

Drs. Maaike Fennis
Dierenartsenpraktijk Horst
Thuisbezorgservice: www.dierapotheker.nl

Baarmoederkanker (uterusadenocarcinoom) is de meest voorkomende vorm van kanker bij het konijn. Vrijwel elk vrouwelijk konijn dat niet gesteriliseerd is, zal dit ontwikkelen. Meestal is dit rond de 5 jaar leeftijd. Het is een kwaadaardige tumor die vrij langzaam groeit en een grote kans heeft op  uitzaaiingen naar andere organen.

Wat zijn de symptomen?

De aanwezigheid van baarmoederkanker zal meestal lang niet worden opgemerkt. Soms wordt bloed in de urine of bloederige uitvloeiing bij de vulva opgemerkt. Ook kunnen ze algemeen ziek worden of verschijnselen krijgen die veroorzaakt worden door de uitzaaiingen naar bijvoorbeeld de longen, hersenen of lever.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Met lichamelijk onderzoek en echografie kan een baarmoedertumor worden vastgesteld.

Waaruit bestaat de  behandeling?

De baarmoeder  kan operatief worden verwijderd, mits er geen uitzaaiingen zijn.

Hoe kan baarmoederkanker worden voorkomen?

Wij raden aan om elk vrouwelijk konijn te steriliseren rond de leeftijd van 4-6 maanden.

Vragen?

Neem gerust contact met ons op, bel 077-3982169 of email: dierenarts@daphorst.com

Drs. Maaike Fennis
Dierenartsenpraktijk Horst
Thuisbezorgservice: www.dierapotheker.nl