Waarom röntgenfoto’s van het huisdier gebit onmisbaar zijn
Sinds kort beschikt dierenartsenpraktijk Horst over apparatuur om dentale (tandheelkundige) röntgenfoto’s te maken. In onderstaande tekst kunt u meer lezen over het hoe en waarom van deze foto’s bij uw huisdier. Dentaal betekent tanden.
Het gebit van de hond en kat
Honden en katten ontwikkelen eerst een melkgebit. Gedurende de eerste 5-7 levensmaanden wisselt het melkgebit naar een volwassen gebit. Een volwassen hond heeft 42 gebitselementen, een volwassen kat heeft er 30. Wist u dat een volwassen mens in totaal 32 tanden en kiezen heeft?
Controleer zelf regelmatig het gebit van uw hond
Hoe is een tand of kies opgebouwd?
Een tand of kies bestaat uit twee delen:
- De kroon, dat is het gedeelte dat boven het tandvlees uitsteekt.
- De wortel, dat is het gedeelte dat onder het tandvlees zit.
Het aantal wortels verschilt per element: tanden hebben één wortel, kiezen hebben één, twee of drie wortels. De kroon bestaat uit tandbeen of dentine, bedekt door een harde laag glazuur, daardoor is een gezonde tand of kies ongevoelig.
Wel gevoelig is het tandbeen. Beschadiging van de glazuurlaag geeft dan ook een heftige en felle pijn. De wortel wordt ook gevormd door tandbeen en is niet met glazuur bedekt maar door een laag op bot gelijkend materiaal, het cement.
Het zenuwweefsel bevindt zich middenin de tand of kies, in de pulpaholte, die zich richting de wortel vernauwt tot het wortelkanaal. Deze pulpaholte wordt met het ouder worden steeds nauwer.
Hoe worden röntgenfoto’s van het gebit gemaakt?
Om het gebit röntgenologisch goed in beeld te brengen is speciale apparatuur nodig, de zogenaamde dentale röntgen. De dentale röntgen bestaat uit een beweegbare röntgenbuis met röntgenplaatjes, die een paar cm klein zijn. Wanneer we het gebit van uw hond of kat röntgenologisch in beeld brengen dan moet hij daarvoor even in narcose. De röntgenologische plaatjes worden dan in de bek van uw huisdier geplaatst en de röntgenbuis wordt op de juiste wijze gepositioneerd. Zo kunnen we in korte tijd perfecte dentale röntgenfoto’s maken.
Wanneer zijn röntgenfoto’s van het gebit nodig?
Röntgenfoto’s kunnen op veel vragen antwoord geven en bij een flink aantal gebitsaandoeningen en behandelingen is het maken van dentale röntgenfoto’s dan ook onmisbaar.
1. Gebitsaandoeningen
Tandvleesontsteking
Paradontitis, ontsteking van het tandvlees en diepere weefsels rondom de tanden en/of kiezen, waarbij deze weefsels zich steeds verder terugtrekken, kaakbot wordt aangetast en gebitselementen uiteindelijk los kunnen komen te staan.
Abcessen van wortelpunten
Een wortelpuntabces, een ontsteking met pusvorming, kan leiden tot een fistel (ontstekingskanaal), dat zich vanuit de wortelpunt naar de huid toe vormt, daarbij bijvoorbeeld op de snuit in de buurt van het oog eindigend in een huidwond.
Tandoplossing
Tandresorptie, een proces waarbij de tanden en kiezen door het lichaam zelf worden aangetast en opgelost. Vooral katten staan bekend om deze tandoplossende beschadigingen.
Cariës, “gaatjes”
Gaatjes zijn met het blote oog lang niet altijd zichtbaar, zeker niet wanneer deze zich op het grensvlak van twee elementen bevinden.
Het niet doorbreken van een volwassen tand of kies
Op het moment dat bepaalde tanden of kiezen niet doorkomen kan met een dentale röntgenfoto worden onderzocht of er daadwerkelijk elementen zijn die niet doorkomen of dat deze elementen ontbreken.
Beschadigingen aan gebitselementen
Trauma aan tanden of kiezen. Met behulp van röntgenfoto’s kan een inschatting worden gemaakt of de tand of kies nog te redden valt en wat de beste behandeling is.
Kaakbot ontsteking
De ontsteking van het kaakbot kun je zien op een dentale röntgenfoto.
Tumoren in de bek
Tumoren kunnen een reden zijn voor pijnlijkheid in de bek, maar kunnen ook zorgen voor verminderde wondgenezing aansluitend op verwijdering van tanden en kiezen.
2. Gebitsbehandelingen
Laten zitten of verwijderen?
Dat wat van de tanden en kiezen dat boven het tandvlees uitsteekt, de kronen, kan worden beoordeeld bij het openen van de bek. Zo kun je ook zien of er sprake is van tandsteen. De mate van tandsteen kan uiteraard worden bepaald en er kan worden bekeken of de kronen intact zijn en of er sprake is van verkleuring van het element.
Met de pocketsonde kan dan worden gecontroleerd op de aanwezigheid en de diepte van pockets, ruimten tussen het tandvlees en de tand of kies die ontstaan als gevolg van uitgebreide ontsteking (parodontitis). Het controleren op pockets is een handeling die uw tandarts ook bij u zal uitvoeren tijdens periodieke controles.
Op basis van deze onderzoeken kan soms al worden vastgesteld dat een element moet worden verwijderd. Vaak is het na deze onderzoeken echter nog onvoldoende duidelijk of het verstandig is om een tand of kies te laten zitten. Is reiniging van het gebit gevolgd door goede gebitsverzorging voldoende? Kan de beschadiging van de kroon worden gerepareerd, kan een wortelkanaalbehandeling worden overwogen of is verwijdering van de tand of kies toch het beste?
Door het maken van röntgenfoto’s kan het gehele element (dus ook de pulpaholte en de wortel) en het omliggende weefsel goed worden bekeken en kan deze beslissing veel beter worden genomen. Op die manier wordt voorkomen dat enige tijd na de gebitsbehandeling uw hond of kat toch weer onder narcose moet om een aanvullende behandeling te ondergaan.
Hoe verwijderen we een tand of kies bij uw huisdier?
Het aantal wortels voor de diverse elementen van het gebit verschilt. Daarbij kan de richting waarin een wortel verloopt flink variëren, kunnen wortels vergroeid/verankerd zijn met het kaakbot en kan verlies van kaakbot zijn opgetreden door ontsteking. De kans op het afbreken van elementen tijdens het verwijderen en het risico op een breuk van de kaak zijn van dit soort factoren afhankelijk.
Door röntgenonderzoek kunnen deze factoren worden geïnventariseerd en kan de veiligste manier worden bepaald om een element bij uw huisdier te verwijderen.
Opsporen van wortel restanten bij hond en kat
Wortels van honden en zeker van katten kunnen een kleine omvang hebben of door bepaalde processen zijn aangetast, waardoor ze vrij kwetsbaar zijn. Ondanks een juiste techniek kan het daarom voorkomen dat een wortel afbreekt. Dit wortelrestant dient te worden verwijderd en dentale röntgenfoto’s aan het begin en aan het einde van het verwijderen van de tand of kies zijn dan een must. Uw huisdier zal de eerste niet zijn waarbij zonder dentale röntgen check later toch blijkt dat er restanten van elementen zijn achter gebleven.
Wortelkanaalbehandeling huisdier
Voorafgaand aan een wortelkanaalbehandeling en ter controle volgend op deze behandeling zijn dentale röntgenfoto’s van belang.
Röntgenfoto gebit onmisbaar
Veel problemen zoals pijn door onnodig toegebrachte schade en terugkeren van problemen door achterblijven van wortelresten kunnen worden voorkomen door goede röntgendiagnostiek toe te passen. Röntgenfoto’s van het gebit uw hond of kat zijn in veel gevallen onmisbaar voor een goede diagnostiek, behandeling en/of controle van een bepaalde gebitsaandoening. Nog lang niet iedere dierenartsenpraktijk in Nederland heeft de mogelijkheid om röntgenfoto’s van tanden en kiezen te maken, maar het aantal praktijken dat hier wel mee werkt neemt snel toe en dit is terecht!
Vragen?
Drs. Daphne Boet
Thuisbezorgservice: www.dierapotheker.nl