Het feline hyperesthesie syndroom (FHS) komt regelmatig voor, maar is nog steeds een vrij onbegrepen geheel. Het is een combinatie van verschijnselen, waarbij we zien dat de kat zich plotseling afwijkend gedraagt. We zien bijvoorbeeld ineens huidtrekkingen (rimpeling) en krampen in de onderrug. Hierom wordt het ook wel ‘rolling skin disease’ genoemd. De oorzaak hiervoor is niet altijd duidelijk, maar het kan komen door een neurologische afwijking of een gedragsprobleem. Mogelijk is het een vorm van epilepsie. Zowel voor de kat als voor het baasje is het een vervelende aandoening.
Wat zijn de symptomen?
Zoals genoemd, zien we een plotselinge gedragsverandering. Naast de huidtrekkingen en krampen, kan de kat ineens flink gaan bijten en likken naar de onderrug, hevig met de staart zwaaien, de staart najagen, door het huis springen of racen of zelfs agressief worden. Zo’n aanval kan een tot enkele minuten duren. Hoe vaak zo’n aanval komt, verschilt sterk tussen katten. Het kan meerdere keren per dag voorkomen, maar ook slechts een keer per jaar.
Hoe stellen we de diagnose?
We kunnen de diagnose stellen door het stap voor stap uitsluiten van andere oorzaken, zoals pijn in rug en heupen en oorzaken voor jeuk. Aanvullende onderzoeken zullen vaak nodig zijn. Denk hierbij een verschillende huidtesten, röntgenfoto’s en biopten.
Waaruit bestaat de behandeling?
Het is belangrijk om de omgeving zo in te richten dat de kat minder angst en stress ondervindt. Goede verstopplekken en hoge ligplekken zijn hier een voorbeeld van. Verder kan gebruik gemaakt worden van Feliway® en verschillende medicijnen.
Het natuurlijke gedrag van de kat wijkt af van dat van andere dieren en van het gedrag van de mens. Een kat is graag alleen. Dat betekent nog al wat, want een kat leeft vaak samen met de mens in huis. En soms ook met andere katten. Een dergelijk huishouden van kat en mens kan stress veroorzaken bij de kat, ook omdat de kat een gevoelig dier is.
Een kat is graag alleen
Op zich is een kat graag alleen. Maar dat wil niet zeggen dat hij niet sociaal kan samenleven met andere katten. Tegen elkaar aan slapen, elkaar likken en kopjes geven zijn duidelijke signalen van sociaal samenzijn. Het is ook mogelijk dat katten volledig langs elkaar heen leven in hetzelfde huis. Dat is op zich prima en geeft rust. Maar daar waar katten hun draai niet kunnen vinden door het gedrag van andere katten en de mens kan stress ontstaan. Vaak wordt deze stress continu ervaren en dan spreken we van chronische stress.
Chronische stress bij de kat
Steeds meer onderzoek toont aan dat chronische stress bij de kat een voorname rol speelt bij het ontstaan van aandoeningen aan de organen. Bijvoorbeeld bij de blaas, nier en urinewegen en de lever. In huis plassen en niet meer eten kunnen daar de gevolgen van zijn.
Voorkom chronische stress
In de ISFM guidelines zijn de 5 huisregels opgesteld waaraan het huishouden van de kat moet voldoen.
1. Omgang met de mens moet voor de kat positief en voorspelbaar zijn. 2. De kat moet zijn eigen plek hebben, liefst hoog, zodat hij alles kan overzien. 3. Jagen en spelen moet voor de kat altijd mogelijk zijn. 4. Eten, drinken en plassen/poepen op de kattenbak moet ongestoord kunnen gebeuren. Dus zonder mens en andere kat er bij. 5. Weet en houdt er rekening mee dat de kat gevoelig is voor geur.
Wat kan nog meer helpen stress bij de kat te voorkomen?
In acht nemen van de 5 huisregels staat altijd voorop en vaak is er dan geen sprake meer van stress. Wanneer katten bijvoorbeeld al chronische stress hebben of het is onmogelijk het huishouden op een dergelijke manier in te richten dan zijn er hulpmiddelen die uw kat minder stress kunnen bezorgen.
Bijvoorbeeld Feliway (het gezichtsferomoon) of kalmerend voer zoals Royal Canin Calm. En wat natuurlijk door uw kat bijzonder gewaardeerd wordt, is regelmatig even met hem spelen en vooral aandacht geven.
Vele honden doen het, gras eten. Er doen allerlei verhalen de ronde over de oorzaak, maar wat is nu waar? Niemand is 100% zeker van de oorzaak, maar er zijn verschillende dingen die een rol kunnen spelen.
Waarom eet een hond gras?
Vaak wordt gedacht dat gras eten een teken is dat de hond misselijk is en moet overgeven. In sommige gevallen lijkt dit inderdaad zo te zijn. Op zich kan gras eten ook een braakreflex oproepen. Wanneer uw hond duidelijk op zoek gaat naar gras en daarna braakt, kan dit betekenen dat er een medische reden voor is.
Gras eten uit gewoonte
Veel vaker zal een hond gras eten uit ‘gewoonte’ of omdat het ‘lekker’ is. Ook wordt wel gesproken van tekorten aan bepaalde vezels in de voeding, dit is echter niet duidelijk bewezen.
Kan het kwaad dat mijn hond gras eet?
Wanneer uw hond een enkele keer gras eet dan is er niets aan de hand. Ook niet wanneer uw hond dan wel eens braakt. Wanneer uw hond vaak gras eet dan kan dit wijzen op een chronisch maag- en/of darmprobleem. Meestal vertoont de hond dan ook andere symptomen, zoals vaak uitbraken van eten of overgeven op een nuchtere maag, diarree, buikpijn en geborrel in de buik, vermageren.
Wat kunt u doen?
Meestal hoeft u niets te doen. Kauwt uw hond regelmatig op gras, maar leidt dit niet tot braken, dan is er waarschijnlijk niets aan de hand. Indien uw hond nooit gras gegeten heeft en daar ineens mee begint of wanneer uw hond regelmatig gras eet en daarna braakt, kan er een medische reden voor zijn. Neem in geval van twijfel dan ook altijd contact op met de dierenarts. Uw dierenarts kan dan verder onderzoek doen, met name bloedonderzoek en het zogenaamde kijken in maag en darmen (endoscopie) wordt dan wel ingezet om achter de oorzaak te komen.
Onderzoek naar gras eten bij honden
Benjamin L. Hart, wetenschapper en veterinair gedragsdeskundige heeft onderzoek gedaan naar het gras eten van honden.
Dit zijn de bevinden van Hart:
De meerderheid van de onderzochte honden eet dagelijks of wekelijks gras.
8% van deze honden vertoonde tekenen van misselijkheid of ziekte vóór het eten van gras en 22% van de honden braakt ook daadwerkelijk ná het eten van gras.
Opmerkelijk is dat jonge honden vaker gras eten dan oudere honden.
Jonge honden zijn vrijwel nooit misselijk voor het eten van gras.
Honden die misselijk zijn en dan gras gaan eten, braken vaker.
Honden die met regelmaat thuis plantaardig voedsel aangeboden kregen, aten net zo vaak gras als honden die dat niet aangeboden kregen.
Er is geen reden om aan te nemen dat een hond een gebrek aan bijvoorbeeld vezels probeert te compenseren door het gras eten.
Er is geen verschil qua gras eten tussen honden die brokken of rauw vlees aten.
Er is geen duidelijk bewijs gevonden dat honden gras eten vanwege misselijkheid of buikpijn of omdat ze een voedingsgebrek zouden hebben.
Ook een onderzoeksteam aan de University of New England (S.J. Bjone, W.Y. Brown, I.R. Price. (2007)) kwam tot dezelfde conclusie over gras eten bij honden; een hond die gras eet, is niet ziek of misselijk. Uit dit onderzoek kwam zelfs duidelijk naar voren dat gras simpelweg een voedselbron voor honden is. Interessant…
De jaarwisseling is niet voor iedere hond en kat een feest om naar uit te zien. Veel huisdieren zijn gewoon bang van het vuurwerk. Om deze angst te voorkomen en weg te nemen zijn er meerdere manieren. Onze dierenarts heeft hier enkele vuurwerktips voor u op een rijtje gezet. Er zijn ook medicijnen die uw hond en kat kunnen helpen.
Waarom is uw hond bang voor vuurwerk?
Vuurwerk maakt vaak geluid, een hard geluid. En daar zijn dieren, dus ook honden, bang van. Huisdieren hebben een natuurlijke angst voor harde geluiden, dat komt omdat ze willen overleven. Een oerinstinct, die overlevingsdrang. De gevoeligheid voor harde geluiden verschilt wel per dier en die kan ook ontwikkeld worden door vervelende ervaringen met harde geluiden. Het kan dus steeds erger worden voor uw dier en omslaan in totale paniek. Dat gunnen we ons huisdier natuurlijk niet.
Telizen geeft rust op basis van groene thee
De stof L-Theanine komt van nature voor in groene thee. De Telizen tabletten bevat L-Theanine en kunnen van waarde zijn voor uw dier. L-Theanine is een aminozuur dat op 3 manieren de hersenen van uw dier het signaal “Relax” geeft: het zwakt de reactie op abnormale angst af, het werkt rustgevend voor hond en kat en het verhoogt de leercapaciteit.
Inzet Telizen bij hond en kat
Telizen wordt al jaren ingezet om vuurwerkangst te voorkomen bij huisdieren. Het is het beste om 2 maanden voor de jaarwisseling te beginnen met Telizen. Telizen wordt 2x daags gegeven. Op Oudejaarsdag iedere 6 uur verstrekken en de laatste dosering 2 uur voor de jaarwisseling geven. De combinatie met gedragstherapie geeft de meeste rust voor uw huisdier.
Wat is het?
Een thrombo-embolie is een afsluiting van een bloedvat door een bloedstolsel. Bij katten ontstaat dit stolsel vaak doordat de bloedstroom in het hart afwijkend is door een onderliggende hartziekte (bv. HCM). Dit stolsel komt vanuit het hart in de lichaamsslagader (aorta) en loopt vast in een slagader naar een of beide achterpoten.
Wat zijn de symptomen?
We zien een plotselinge verlamming van een of beide achterpoten. De katten hebben heftige pijn en schreeuwen het uit. De ademhaling is versneld of ze hijgen. De pijn wordt na 24 uur vaak wel minder door verlies van gevoel, maar kan lang aanwezig blijven. De voetzooltjes worden koud en blauwig van kleur en vaak is sprake van een hartruis.
Hoe stellen we de diagnose?
Op basis van het klinisch beeld wordt de waarschijnlijkheidsdiagnose gesteld. Andere oorzaken voor een plotselinge verlamming moeten worden uitgesloten.
Waaruit bestaat de therapie?
Katten met een achterhandsverlamming door een thrombo-embolie hebben een slechte prognose. Zeer intensieve behandeling is mogelijk, maar meestal niet raadzaam. Als er al herstel is, dan duurt dat vrijwel altijd zeer lang en is niet volledig. In dat hele traject ervaart de kat veel pijn en is sprake van (ondraaglijk) lijden. De kans op terugkeer van een thrombus of overlijden door hartfalen binnen zes maanden is zeer groot.
Gedraagt uw oudere kat zich ‘anders dan anders’? Slaapt uw kat meer of ligt u wakker van nachtelijk gemiauw? Denk eens aan dementie.
Wat is dementie?
Oudere mensen kunnen veranderingen krijgen in de hersenen die invloed hebben op het gedrag, geheugen en hun leervermogen. Dit wordt dan dementie of seniliteit genoemd. Ook bij oudere katten kunnen we een dergelijk beeld zien. Hiervoor wordt de term Cognitief Disfunctie Syndroom (CDS) gebruikt. Bij de kat is hier nog weinig over bekend.
Wat zijn de verschijnselen?
Vaak beginnen de verschijnselen onopgemerkt, zeker bij katten. De kat kan wat rustiger zijn en overdag meer slapen. De verschijnselen zullen in de loop van de tijd toenemen. Vaak worden de problemen pas in een laat stadium opgemerkt. De volgende gedragsveranderingen kunnen in meer of minder mate aanwezig zijn:
Verandering van dag- en nachtritme: Katten kunnen ’s nachts ineens klaaglijk gaan miauwen, terwijl ze dat eerst nooit deden.
Desoriëntatie: De kat kan zich minder goed oriënteren en gedraagt zich ‘anders’. Soms weten ze bijvoorbeeld niet meer hoe ze naar buiten moeten of hoe het kattenluik werkt. Ook kunnen ze zichzelf veel vaker of juist minder vaak gaan wassen.
Onzindelijkheid: Niets is zo vervelend als een kat die buiten de bak gaat plassen of poepen. Dit kan te maken hebben met dementie, maar kan ook andere medische oorzaken hebben. Neem altijd contact op met uw dierenarts.
Verandering van gedrag/‘persoonlijkheid’: Een kat kan agressiever, aanhankelijker of angstiger worden.
Hoe stellen we de diagnose?
Als uw dier gedragsveranderingen of onzindelijkheid vertoont, is het belangrijk om andere medische oorzaken uit te sluiten. Een dier dat doof- en of blind wordt of pijn heeft kan ook ander gedrag vertonen. Met medicijnen kunnen veel van deze aandoeningen behandeld worden. Als er met lichamelijk onderzoek en aanvullend onderzoek (bv. bloed en urine) geen afwijkingen gevonden worden, zijn hersenveranderingen ten gevolge van ouderdom het meest waarschijnlijk.
Waaruit bestaat de therapie?
Er is helaas geen therapie die CDS kan genezen en de ziekte zal in de loop van de tijd erger worden. Er zijn wel mogelijkheden om dit proces af te remmen. Begin op tijd met de behandeling:
Voeding: Voor de kat zijn nog geen commerciële voeders verkrijgbaar. Wel bestaan supplementen met anti-oxidanten en omega-3-vetzuren.
Training/verandering in de omgang: Houd de kat overdag actief. Bied voldoende structuur en regelmaat aan, verander de leefomgeving zo min mogelijk en vermijd stress.
Medicijnen: Er zijn medicijnen op de markt die gebruikt worden bij dementie. Alleen medicijnen geven is niet de beste oplossing, uw dierenarts kan u hierover informeren.
Overleg samen met uw dierenarts of en welke behandeling nog zinvol is, zodat u samen met uw kat nog een fijne tijd heeft.
Zeker als honden ouder worden, zien we vaak dat ze moeilijker overeind komen. Iets anders is het wanneer een gezonde hond zomaar door de achterpoten zakken.
Wat als een hond door de achterpoten zakt?
Wanneer een hond door een of beide achterpoten zakt of zijn achterpoten helemaal niet meer kan bewegen, is sprake van een zwakte (parese) of verlamming (paralyse) van de achterhand. De oorzaak kan zowel in de rug (wervelkolom) als bij de heupen of poten zelf liggen. Dit kan verschillende oorzaken hebben, zoals trauma (door bijvoorbeeld een aanrijding/ongeluk), een rug-/hals-hernia, ontsteking van de tussenwervelschijven of hersenvliezen, een infarct en een embolie. Het kan bij honden van alle leeftijden optreden.
Waarom wankelt mijn hond?
De hond zal minder kracht hebben in een of beide achterpoten. Soms kan de hond niet meer staan of sleept hij zijn achterpoten achter zich aan. De hond kan pijn hebben, maar dit hoeft niet. Houd hier rekening mee als u uw hond wilt verplaatsen. Een dier dat pijn heeft kan onvoorspelbaar reageren.
Hoe stellen we de diagnose?
Met lichamelijk onderzoek kan een indruk verkregen worden van de ernst en lokalisatie van de aandoening. Veelal is aanvullend onderzoek met bijvoorbeeld röntgenfoto’s nodig om de oorzaak vast te stellen.
Waaruit bestaat de behandeling?
De behandeling hangt sterk af van de oorzaak van de verlamming en zal per dier op maat worden gemaakt. Het kan variëren van rust en pijnstilling tot een operatie. Het is wel belangrijk om er op tijd bij te zijn, zodat erger voorkomen kan worden en pijnstilling kan worden gestart. Geef uw hond in geen geval zelf paracetamol! Dit is giftig voor honden en kan dodelijk zijn.
Bij een hernia drukt de tussenwervelschijf tegen het ruggenmerg of de zenuwen. De druk op de zenuwen zorgt voor symptomen. De hernia kan op verschillende plekken in de wervelkolom voorkomen. Bij een aantal rassen komt een hernia vaker voor, zoals bij de Teckel, Beagle, Shih tzu, Franse bulldog, miniatuur poedel, Dobermann en Labrador retriever.
Wat zijn de symptomen?
Een hernia is zeer pijnlijk. Wanneer een hernia in de hals zit wil de hond bijvoorbeeld zijn nek niet meer goed buigen. Door de pijn kan een hond bij een plotselinge beweging of bij het aaien ineens gillen of agressief reageren. Naast pijn zien we soms ook zenuwverschijnselen, zoals ataxie (dronkemansgang) en verlammingsverschijnselen aan de poten. De symptomen kunnen plotseling ontstaan of een meer chronisch verloop hebben. Een hond die plotseling verlamd is aan de achterpoten is een spoedgeval, wacht dus niet af.
Hoe stellen we de diagnose?
Op basis van lichamelijk onderzoek kan een hond verdacht worden van een hernia en de ernst van de klachten worden ingeschat. In sommige gevallen wordt besloten tot röntgenologisch onderzoek of een CT/MRI-scan van de hals of rug. Zo kan de exacte lokalisatie worden aangegeven.
Waaruit bestaat de behandeling?
Het grootste deel van de honden met een hernia kan door middel van rust en medicatie weer volledig herstellen.
In een aantal gevallen is een snelle chirurgische behandeling (operatie) de aangewezen optie. Overleg bij verdenking van een hernia dan ook altijd met uw dierenarts!
In de nazorg is fysiotherapie erg belangrijk. Eigenlijk zo gauw de hond weer naar huis mag, kan contact worden opgenomen met de fysiotherapeut om het verdere herstel zo voorspoedig mogelijk te laten verlopen.
Teckel Gradje wordt op het spreekuur aangeboden vanwege pijnscheuten. Niet willen eten of drinken. Vijf dagen eerder ook al eens gehad, toen vanzelf weer over gegaan.
Bij telefonisch contact drie dagen later blijkt dat Gradje haast niet meer zelf in de benen kan, nadat hij even gelegen heeft. Intussen heeft hij de controle over urine en ontlasting verloren. Bij controle op het spreekuur wordt het vermoeden van een hernia in de rug uitgesproken. Op dit moment betrof het een graad 2 die in snel tempo naar graad 3 evolueert.
CT Scan
De volgende morgen wordt direct een CT scan in Best gemaakt. De herniatie wordt bevestigd, een flinke uitpuiling van de nucleus pulposis van de tussenwervelschijf tussen de eerste twee lendenwervels. De uitpuiling is vooral naar boven en rechts van het ruggenmerg, wat hierdoor flink naar links verplaatst wordt.
Hernia operatie
’s Avonds wordt Gradje geopereerd middels hemilaminectomie. Zeer veel discus materiaal wordt aangetroffen in het wervelkanaal vooraleer het ruggenmerg zichtbaar wordt in de diepte. Het discus materiaal bevond zich ook nog boven en onder het verplaatste en gecomprimeerde ruggenmerg.
10 dgn later bij de nacontrole en het verwijderen van de hechtinkjes is Gradje al weer bijna helemaal de oude.
Met enige regelmaat zien we patiënten in de spoeddienst verschijnen waarvan eigenaren denken dat ze een TIA of hersenbloeding hebben. Bij honden komt dit echter zeer zelden voor en moeten we eerder aan het Geriatrisch Vestibulair Syndroom denken. Dit is een aandoening waarbij de 8e kopzenuw betrokken is, die voor meestal spectaculaire houdingsstoornissen zorgt. Wat er precies misgaat en waarom, is op dit moment nog niet bekend. Het kan op alle leeftijden voorkomen, maar we zien het vooral bij oudere honden.
Wat zijn de symptomen?
Vaak ontstaat het acuut (binnen enkele uren) en het kan er zeer heftig uit zien. Er kunnen verschillende neurologische klachten zijn: scheve kop, heen en weer bewegen van de ogen (nystagmus), rondjes lopen, omvallen, dronkemansgang (ataxie), niet meer goed kunnen lopen of opstaan en braken. Deze symptomen passen bij een probleem in het evenwichtsorgaan.
Hoe stellen we de diagnose?
Met lichamelijk onderzoek, neurologisch onderzoek, ooronderzoek, bloedonderzoek en eventueel een MRI-scan kunnen andere oorzaken voor de neurologische verschijnselen worden uitgesloten.
Waaruit bestaat de behandeling?
De vooruitzichten van een patiënt met het geriatrisch vestibulair syndroom zijn prima. Binnen enkele dagen tot weken zullen de verschijnselen vanzelf volledig verdwijnen. Behandeling met medicijnen is doorgaans niet nodig.
Drs. Robin Holle
Dierenartsenpraktijk Horst
Thuisbezorgservice: www.dierapotheker.nl 
