Astma is een chronische luchtwegontsteking waarbij de bronchiën nauwer worden/samentrekken en er meer dik slijm geproduceerd wordt. De luchtwegen worden zo als het ware (gedeeltelijk) geblokkeerd, waardoor de ademhaling bemoeilijkt. Ongeveer 1-5% van de katten heeft astma. De eerste verschijnselen zien we vaak op een leeftijd rond de 4-5 jaar. Maar soms worden de verschijnselen pas laat opgemerkt en is de kat al ouder.
Waardoor wordt astma veroorzaakt?
Bij astma is er sprake van een allergische reactie in de luchtwegen. Ook kunnen irriterende stoffen een rol spelen. Denk hierbij aan sigarettenrook, stof, nieuw kattenbakgrit en geparfumeerde stoffen (haarspray/deodorant/luchtverfrisser/schoonmaakmiddelen).
Wat zijn de symptomen?
De verschijnselen zijn vaak wisselend aanwezig en bestaan uit piepen en hoesten, met open bek ademen en een bijgeluid bij de ademhaling. Soms is het hoesten zo heftig, dat het lijkt alsof de kat moet braken zonder dat er wat uit komt. De benauwdheid kan soms zo ernstig zijn, dat het levensbedreigend is.
Hoe stellen we de diagnose?
Het is belangrijk om astma te onderscheiden van andere oorzaken voor luchtwegproblemen, zoals chronische bronchitis en parasitaire infecties. Verder onderzoek is dan ook gewenst. Dit kan bestaan uit röntgenfoto’s, ontlastingsonderzoek op parasieten (d.m.v. Baermann), een bronchoalveolaire lavage (BAL, luchtwegspoeling) met aanvullende bacteriekweken en cytologie en een bronchoscopie. Ook kan de respons op medicatie ingezet worden als hulp bij de diagnose. Bij ongeveer 25% van de katten met astma worden geen afwijkingen gezien op röntgenfoto’s.
Waaruit bestaat de behandeling?
De behandeling bestaat uit meerdere aspecten:
Spoedbehandeling bij ernstig benauwde kat: zuurstoftoediening, stressbeperking en medicatie.
De omgeving. Voorkom dat er irriterende stoffen in de omgeving zijn (gebruik geen geparfumeerde producten, rook niet, gebruik de open haard niet, zorg voor een stofvrije omgeving.
Medicatie. – Glucocorticosteroïden. Dit zijn de meest gebruikte medicijnen bij astma. Prednisolon kan met tabletjes worden toegediend. Ook bestaan inhalatoren (verstuivers) die met een pufje Fluticason toedienen. Het grote voordeel van deze inhalatoren is dat ze veel minder bijwerkingen hebben dan de pillen. In Nederland maken we gebruik van de AeroKat verstuiver.
– Bronchodilatoren. Dit zijn middelen die de bronchiën wat kunnen verwijden. Omdat ze amper bijdragen aan de remming van de ontsteking en er nog weinig gegevens bij de kat bekend zijn, worden deze minder vaak toegepast. – Eventuele behandeling van bijkomende bacteriële infecties.
Wat is de prognose?
De behandeling van astma is levenslang. Een kat zal dus niet genezen van astma. Sommige katten hebben alleen medicijnen nodig op het moment dat de astma opflikkert, andere katten moeten dagelijks medicijnen krijgen.Met diverse soorten medicijnen kunnen we zorgen voor een fijn kattenleven. De uitdaging is om voor elke kat en elk baasje tot de beste behandeling te komen.
Wanneer uw hond hijgt dan is hij snel en oppervlakkig aan het ademen.
Is mijn hond benauwd wanneer hij hijgt?
Nee, honden hijgen om af te koelen. Uw hond is dus eigenlijk aan het zweten wanneer hij hijgt. Mogelijk goed om te weten, met een snelle en oppervlakkige ademhaling komt er niet meer zuurstof in de longen van uw hond.
Wanneer hijgen honden?
Honden met overgewicht hijgen vaker want ze hebben het sneller te warm. Overgewicht kost energie.
Bij onrust hijgen honden. Ze worden nerveus en uiten dit door te hijgen. Wanneer u ook onrustig wordt, gaat hij nog meer hijgen. Relaxen door te sporten met uw hond helpt.
Is mijn hond benauwd of hijgt hij?
In rust ademt uw hond 10 -30 keer per minuut.
Een hijgende hond ademt tot 100 keer per minuut.
Benauwde dieren ademen net wat vaker dan 30 keer per minuut.
Benauwde dieren ademen anders: de borstkas zet meer uit en de buik komt naar binnen.
Kennelhoest is een besmettelijke hondenhoest. Het is een zeer besmettelijke infectie van de voorste luchtwegen Het wordt veroorzaakt door een combinatie van factoren. Zowel virussen, bacteriën, stress, hygiëne en huisvesting spelen een rol. De belangrijkste verwekkers zijn het parainfluenza virus en de bordetella bronchiseptica bacterie.
Wat zijn de symptomen?
De hond krijgt een droge, luide hoest. Vaak wordt er dik wit slijm opgegeven. Soms kunnen de hoestbuien zo heftig zijn dat ze gepaard gaan met kokhalzen en/of braken. Over het algemeen zijn de honden verder niet ziek en zijn ze nog wel levendig, actief en hebben een goede eetlust. De hoestbuien kunnen wekenlang aanhouden en er bestaat een risico dat uiteindelijk een longontsteking ontstaat. Uw hond zal dan duidelijk ziek zijn. Vooral pups, zieke en oudere honden lopen dit risico.
Hoe vindt besmetting plaats?
Overdracht vindt plaats via de lucht of door rechtstreeks contact (bv. snuffelen). Ook via indirect contact met bijvoorbeeld mensen kan overdracht plaatsvinden. Besmetting kan plaatsvinden op alle plaatsen waar honden samen komen, dus niet alleen in kennels! In het diagram ziet u dat een groot deel van de besmetting plaatsvinden op uitlaatveldjes en in de eigen omgeving. Ook wandelplaatsen, hondenscholen, hondenshows, trimsalons en de dierenartsenpraktijk zijn locaties met een verhoogd risico.
Hoe stellen we de diagnose?
Dit doen we op basis van de symptomen samen met een klinisch onderzoek van de hond. Lichte druk op keel en luchtpijp zal leiden tot een flinke hoestbui.
Waaruit bestaat de behandeling?
Ondersteunende maatregelen bestaan uit het vervangen van de halsband door een borsttuig, zodat er geen druk meer is op de luchtpijp. Ook kunt u de brokken wat laten weken om de keel te verzachten. Hoestonderdrukkers kunnen het voor de hond een stuk aangenamer maken. Het is niet altijd nodig om een antibioticum therapie te starten. Bij milde infecties volstaan bovengenoemde maatregelen. Bij ernstigere infecties zullen we vaak wel een antibioticum therapie instellen.Wanneer uw hond kennelhoest heeft, is het van belang contact met andere honden te vermijden in verband de besmettelijkheid.
Hoe kunt u kennelhoest voorkomen?
Ons advies is om uw hond te beschermen tegen kennelhoest door middel van een vaccinatie. De neusdruppelvaccinatie is hiervoor het meest geschikt. Deze beschermt uw hond tegen parainfluenza en bordetella bronchiseptica. Er bestaat ook een vaccinatie die met een injectie wordt gegeven. Deze kan echter een vervelende reactie op de plek van inenting geven, werkt niet in de voorste luchtwegen (de plek van infectie) en werkt daarnaast veel minder lang. Voor geen enkel vaccin geldt dat het 100% bescherming biedt. Vaccinatie zorgt er in ieder geval wel voor dat een infectie milder verloopt en zal meestal voorkomen kunnen worden.
Hoesten komt regelmatig voor bij honden. Soms wordt het door de eigenaar verward met kokhalzen of zelfs met braken.
Er zijn verschillende oorzaken voor hoesten aan te wijzen:
Luchtwegaandoening
Kennelhoest. Zie voor meer informatie het hoofdstuk over kennelhoest. Honden zijn meestal niet ziek.
Longontsteking. De hond zal meestal duidelijk ziek zijn.
Longworm en hartworm.
Longtumor.
Tracheacollaps (afgeplatte luchtpijp). Dit zien we bij kleine hondenrassen.
Chronische bronchitis
Hartaandoening
Hartfalen zorgt voor een vergoot hart en/of vocht achter de longen
Vreemd voorwerp in de keel (bijvoorbeeld een botje of stokje).
Vaak ook flink kokhalzen en keelschrapen.
Wat kunt u doen als uw hond last heeft van hoesten?
Welke behandeling wordt ingesteld hangt af van de oorzaak van het hoesten. De dierenarts zal veelal op basis van het onderzoek van de patiënt en de geschiedenis van de symptomen een indicatie kunnen geven over de oorzaak. Kennelhoest is een veelvoorkomende oorzaak van acuut hoesten. Milde gevallen zullen meestal vanzelf verdwijnen. In andere situaties zal een therapie worden ingesteld. Er zijn middelen die uw hond kunnen ondersteunen bij een prikkeling van de luchtwegen.
Bij dieren met een hartruis kunnen we met de stethoscoop trillingen horen in het hart. Deze trillingen kunnen ontstaan door wervelingen in de bloedstroom. Dit kan bijvoorbeeld bij een hogDe stroomsnelheid van het bloed, afwijkingen aan kleppen of hartwand, vernauwingen van vaten, aangeboren afwijkingen of te waterig bloed (lage viscositeit) zoals bij bloedarmoede. Een hartruis zelf is geen ziekte, maar is meestal wel een aanwijzing dat er wat mis is. Aanwezigheid van een hartruis betekent niet altijd dat sprake is van een hartziekte, omdat een hartruis ook aanwezig kan zijn bij bloedarmoede of koorts. Ook bij pups tot ongeveer 3 maanden leeftijd kan soms een hele zachte hartruis worden gehoord die vanzelf overgaat.
Wat zijn de symptomen?
Bij sommige honden merken we nog niets. Andere honden hebben een verminderd uithoudingsvermogen, hoesten, worden benauwd of krijgen een dikkere buik door vochtophoping. Pups kunnen minder goed groeien en blijven achter ten opzichte van de andere pups. Als sprake is van hartfalen, kan de hond ook plotseling overlijden.
Hoe stellen we de diagnose?
Door naar het hart te luisteren met de stethoscoop, kan soms een aanwijzing worden verkregen over de oorzaak van de hartruis. Daarnaast zijn het ras en de leeftijd waarop de hartruis voor het eerst wordt gehoord van belang. Bij pups kan sprake zijn van een aangeboren hartafwijking, terwijl bij volwassen honden vaker een verkregen hartaandoening aanwezig is. Een hartruis kan worden waargenomen bij zieke dieren, maar ook een toevalsbevinding zijn wanneer het dier onderzocht wordt voor bijvoorbeeld de jaarlijkse vaccinatie. Uw dier lijkt dan nergens last van te hebben. Toch is het vaak belangrijk om verder onderzoek te doen naar het hart met behulp van echografie. Zo kan een hartziekte vroegtijdig worden opgespoord en de ernst worden ingeschat. Op tijd starten met de juiste behandeling kan het optreden van hartfalen dan vertragen of voorkomen.
Waaruit bestaat de therapie?
Afhankelijk van de oorzaak van de hartruis en de leeftijd van de hond kan ingegrepen worden met medicatie of chirurgie. Wanneer bij een volwassen hond voor het eerst een hartruis gehoord wordt zonder dat de hond last heeft van bovengenoemde symptomen, kan ook besloten worden niets te doen.
Een hond met een (extreem) korte snuit wordt ook wel een brachycefale hond genoemd. Bekende rassen zijn Engelse Bulldoggen, Franse Bulldoggen en Mopshonden. Het Brachycefale Obstructieve Syndroom, ofwel BOS is een lastige benaming voor een anatomisch probleem van de voorste luchtwegen dat met name voorkomt bij bovengenoemde rassen. Doordat er streng geselecteerd is in de fok op extreem korte snuiten, is dit probleem ontstaan. Belangrijk voor de toekomst is, dat fokkers verder fokken met hondjes die de bovengenoemde afwijkingen zo min mogelijk laten zien, of bij voorkeur zelfs helemaal niet.
Wat zijn de symptomen?
U kent ze allemaal wel, honden die flink lopen te snurken met of zonder inspanning. Bij een brachycefale hond is de neus als het ware naar achter/binnen gedrukt. Dit wil zeggen dat alle structuren die horen bij de neus, mond en keel op elkaar worden gedrukt en dit geeft de nodige problemen. BOS is een moeilijke benaming voor een aantal ‘afwijkingen’. Dit zijn:
Te nauwe neusgaten
Een te lang gehemelte
Zwelling en uitpuilingen in het strottenhoofd
Een te smalle luchtpijp
Niet alle ‘afwijkingen’ komen bij iedere brachycefale hond voor. Een hond kan 1 of meerdere van de afwijkingen hebben en ook kunnen deze in verschillende mate aanwezig zijn. Veel mensen beseffen het niet, maar het flinke snurken is een symptoom van een bemoeilijkte ademhaling die wordt veroorzaakt door 1 of meerdere van de bovenstaande afwijkingen.
Hoe stellen we de diagnose?
De geluiden die de hond maakt tijdens het ademhalen geven een indicatie waar het probleem zich bevindt. Daarnaast kan aanvullend onderzoek in de vorm van keelinspectie, endoscopie en röntgenfoto’s nodig zijn om de ernst van de afwijkingen vast te stellen.
Waaruit bestaat de behandeling?
In de eerste plaats is het belangrijk dat de hond geen last heeft van overgewicht. Vet versterkt het probleem ernstig, dus in de eerste plaats in gewichtsreductie erg belangrijk.Met name bij de eerste 2 afwijkingen kan chirurgie veel verbetering geven. Bijvoorbeeld door het corrigeren van de neusvleugels of het inkorten van het zachte verhemelte kan de luchtstroom door de neus sterk verbeterd worden. De hond zal dan vrijer kunnen ademen en een betere kwaliteit van leven hebben! Helaas zijn bij sommige honden de afwijkingen zo ernstig, dat we zelfs met een operatie niet veel verbetering krijgen.
Besmettelijke hondenhoest is een zeer besmettelijke en acute infectieuze ontsteking van de slijmvliezen van de neus, keel, luchtpijp en bronchiën. Verschillende ziekteverwekkers kunnen deze hoest veroorzaken en de aandoening kan vervelende symptomen teweegbrengen bij uw hond.
De ziekte is beter bekend onder de (ouderwetse) naam kennelhoest, maar vanwege het feit dat de aandoening zich zeker niet uitsluitend in kennels voordoet, verdient de term besmettelijke hondenhoest de voorkeur. Deze brief biedt u relevante informatie over deze aandoening, waarbij u voor het leesgemak nog wel de term kennelhoest zult tegenkomen.
Ziekteverwekkers kennelhoest
Primair spelen meestal het Canine Adenovirus type II en het Parainfluenza virus een rol. Zodra de luchtwegen door het virus zijn aangetast is de weg vrij voor de Bordetella bronchiseptica bacterie om de luchtwegen te infecteren. Secundair kunnen ook andere organismen betrokken raken.
Honden raken besmet door inademing van deze ziekteverwekkers die zich door de lucht verplaatsen. Infectie kan dus al optreden tijdens het dagelijkse blokje om. De kans op overdracht is het grootst op plaatsen waar veel honden bij elkaar zijn. Dit geldt dus niet alleen voor kennels en dierenpensions, maar ook voor druk bezochte uitlaatgebieden, honden uitlaatservice, hondenshows en hondencursussen.
Rol pension en kennel
Vaak, maar niet altijd, hebben honden met kennelhoest kort geleden in een pension of kennel gezeten of hebben ze contact gehad met een puppy of hond die kennelhoest had.
Jonge honden, honden met een verminderde werking van het afweerapparaat en honden met een reeds aanwezige longaandoening zijn vatbaarder voor kennelhoest dan gezonde, volwassen honden.
Symptomen kennelhoest
Symptomen van kennelhoest treden meestal binnen enkele dagen tot ongeveer 10 dagen na infectie op.
De naam kennelhoest geeft meteen al het belangrijkste symptoom weer: “hoest”. Door ontsteking van de luchtpijp en bronchiën worden honden met kennelhoest gekenmerkt door een extreem harde en hardnekkige hoest, die plotseling optreedt. Opwinding, lichamelijke activiteit en de druk van een halsband tegen de luchtpijp leiden tot verergering van de hoest. Het hoesten kan soms zo hevig zijn dat de hond ervan gaat kokhalzen en slijm kan gaan ophoesten. Daarnaast kan neusuitvloeiing optreden. Doordat honden met kennelhoest vaak een gevoelige keel krijgen kan de eetlust wat afnemen.
De ziekte is meestal zelflimiterend, waarbij herstel in een week of twee zal optreden zonder ingrijpen van een dierenarts.
In een aantal gevallen treden echter ook systemische verschijnselen op, waarmee bedoeld wordt dat de hond zich echt ziek voelt, gekenmerkt door sloomheid, koorts en niet willen eten (niet alleen door de pijnlijke keel, maar echt door een gebrek aan eetlust).
Soms wordt kennelhoest chronisch en blijven de hoestbuien wekenlang bestaan.
Bij puppy’s, bij andere dieren met een minder goed werkend afweerapparaat en bij dieren die leiden aan een andere luchtwegaandoening kan kennelhoest ernstiger gevolgen hebben. Bij deze dieren kan zich een forse bacteriële longontsteking ontwikkelen. Daarnaast kan acute en ernstige verslechtering optreden bij honden die een chronische longaandoening hebben of die leiden aan een afwijking van de luchtpijp.
Diagnose besmettelijke hondenhoest
Over het algemeen kan de diagnose kennelhoest worden gesteld op basis van de klinische symptomen. Bij ernstig zieke dieren kan het nodig zijn om aanvullend onderzoek te verrichten in de vorm van röntgenfoto’s van de borstkas, bloedonderzoek en/of een spoeling van de luchtwegen gecombineerd met een bacteriekweek.
Behandeling kennelhoest
Rust gedurende minimaal 7 dagen is een van de belangrijkste punten in de therapie van kennelhoest. Hoe meer de hond zich opwindt, beweegt en zich inspant, hoe groter de kans dat een nieuwe hoestbui optreedt. Hoesten leidt tot irritatie van de luchtwegen, waardoor de luchtwegen steeds meer geïrriteerd raken en de ontsteking niet kan genezen.
Een borsttuigje in plaats van een halsband is sterk aan te bevelen. Door druk van de halsband op de ontstoken luchtpijp zal de hond gaan hoesten, waardoor de irritatie van de luchtpijp toeneemt. Het dragen van een borsttuig voorkomt deze bron van irritatie.
Het aanbieden van zacht voer, door bijvoorbeeld brokken te wellen in water, zorgt ervoor dat eten met een pijnlijke keel gemakkelijker wordt.
Een ontstekingsremmend en koortsverlagend middel wordt regelmatig door de dierenarts ingezet bij honden met kennelhoest.
Een hoestdrank die de keel verzacht kan de hond enige verlichting bieden van de klachten. Dit middel kan bij de dierenarts, maar ook bij een drogist worden aangeschaft.
De dierenarts kan slijmoplossende middelen met bijvoorbeeld broomhexine voorschrijven.
Hoestremmers zoals codeïne mogen alleen worden gebruikt als de hond een niet-productieve hoest heeft. Als er bij de hond veel slijm en/of vocht in de luchtwegen aanwezig is, dan resulteren hoestremmers in ophoping hiervan, waardoor de aandoening kan verergeren en zelfs een longontsteking kan optreden.
De dierenarts zal per hond een inschatting maken of toediening van antibiotica nodig is.
Hoe voorkom ik kennelhoest bij mijn hond?
Door uw hond te vaccineren tegen kennelhoest wordt de kans op het optreden van de ziekte enorm verkleind. Mochten er ondanks de vaccinatie toch nog verschijnselen optreden, dan zijn deze vele malen minder ernstig.
In Nederland wordt gebruik gemaakt van een neusdruppel enting die jaarlijks moet worden herhaald.
Bij de meeste pensions, hondenscholen en sommige uitlaatbedrijven wordt een kennelhoest vaccinatie verplicht gesteld. Aangezien niet iedere instantie dezelfde regels erop na houdt, is het verstandig om bij de door u uitgekozen instantie na te vragen welk type vaccinatie vereist is, hoe vaak deze vaccinatie moet zijn gegeven en hoeveel weken of dagen van tevoren deze vaccinatie moet zijn toegediend. Over het algemeen volstaat de neusdruppel enting, zeker wanneer deze minimaal drie weken van tevoren, maar niet langer dan een jaar geleden is toegediend. De dierenarts kan u hier uiteraard in adviseren.
Drs. Robin Holle
Dierenartsenpraktijk Horst
Thuisbezorgservice: www.dierapotheker.nl
De stroomsnelheid van het bloed, afwijkingen aan kleppen of hartwand, vernauwingen van vaten, aangeboren afwijkingen of te waterig bloed (lage viscositeit) zoals bij bloedarmoede. Een hartruis zelf is geen ziekte, maar is meestal wel een aanwijzing dat er wat mis is. Aanwezigheid van een hartruis betekent niet altijd dat sprake is van een hartziekte, omdat een hartruis ook aanwezig kan zijn bij bloedarmoede of koorts. Ook bij pups tot ongeveer 3 maanden leeftijd kan soms een hele zachte hartruis worden gehoord die vanzelf overgaat.
