Auteur: Dierenarts Dierapotheker

Op het spreekuur komt een Golden retriever pup van 9 weken oud met wat schilfertjes tussen de haren. De nieuwe eigenaren vroegen of dit roos was en of ze er iets mee moesten doen. Logische vragen. En omdat er veel meer mensen zijn die zich dit afvragen, gaan we er wat verder op in.

Wat is het?

Roos bij mensen wordt gekenmerkt door veel losse huidschilfers op de behaarde hoofdhuid. Dit komt doordat de huidcellen zich veel sneller vernieuwen dan normaal. Ook bij honden zien we regelmatig een overmatige schilfering, al noemen we dat geen roos. Dit kan ontstaan doordat er veel meer huidcellen worden aangemaakt, of doordat er teveel huidcellen worden afgestoten. Bij pups vanaf zo’n 8 weken leeftijd zien we regelmatig duidelijke schilfering in de vacht. Deze kan veroorzaakt worden door een vachtmijt, Cheyletiella, maar ook door huidafwijkingen zoals ichthyosis. Dit is zeker bij Golden retrievers onder de 1 jaar een veelvoorkomend probleem. Ook bij oudere honden komen afwijkingen voor die leiden tot schilfering. Primaire seborroe is er daar een van, dit is erfelijk. Er zijn echter ook veel onderliggende oorzaken die seborroe kunnen geven, zoals infecties, allergieën, voedingsproblemen/tekorten, immuunstoornissen en hormoonafwijkingen.

Wat zijn de symptomen?

Overmatige schilfering is te herkennen aan witte/witgele/grijzige schilfers. Deze schilfers kunnen los in de vacht zitten, maar ook aan de huid vast. Meestal is er geen jeuk, maar dat kan wel. Daarnaast kan de huid soms rood verkleurd zijn en heel droog of juist vettig. Hierbij kan een onaangename geur aanwezig zijn.

Hoe stellen we de diagnose?

Vachtmijten kunnen we zien onder de microscoop. Vragen over de gezondheid en voorgeschiedenis van uw hond en een algeheel lichamelijk onderzoek kunnen verder een indruk geven van de onderliggende oorzaak van de schilfers. Soms zijn aanvullende onderzoeken, zoals een kweek, bloedonderzoek of huidbiopt nodig. Ook kan een speciaal dieet worden voorgeschreven.

Hoe wordt het behandeld?

Vaak horen we dat een hond met schilfers te weinig vet binnenkrijgt. Eigenaren zijn dan zelf al begonnen met het geven van schapenvet of zalmolie. Daar is meestal niets mis mee, maar zal zeker niet in alle gevallen voldoende zijn. Zoals u net hebt gelezen, kan uw hond namelijk van alles mankeren. Als de onderliggende oorzaak bekend is, kan gericht een behandeling worden ingesteld.

Vachtmijten kunnen behandeld worden met middelen tegen parasieten. Deze worden op de huid gedruppeld met een pipet. Uw dierenarts weet welk middel hiervoor geschikt is. Bij ichthyosis en andere huidproblemen, willen we de huidbarrière verbeteren. Dit betekent dit dat we gebruik zullen maken van producten die op de huid worden aangebracht en dus van buitenaf inwerken. Dit kan een medicinale shampoo zijn, maar er zijn bijvoorbeeld ook pipetjes. Bij hele milde vormen van ichthyosis bij pups, wordt ook wel afgewacht. De schilfering verdwijnt soms wanneer de puppyvacht plaatsmaakt voor de volwassen haren. Andere onderliggende oorzaken van schilfering vergen soms weer een heel andere aanpak. Elk geval is uniek!

Vragen?

Neem gerust contact met ons op: info@dierapotheker.nl Drs. Robin Holle Dierenartsenpraktijk Horst Thuisbezorgservice: www.dierapotheker.nl  

Plotseling verstijven, omvallen, krampen, speekselen, de urine laten lopen…. Het beeld van een epileptische aanval is akelig. Epilepsie kan gezien worden als een soort kortsluiting in de hersenen. Net als bij mensen, komt het ook bij honden voor. Naast deze gegeneraliseerde vorm, bestaat er ook een focale (partiële) vorm die veel subtieler tot uiting komt. In dit artikel wordt dieper ingegaan op de verschillende vormen, oorzaken, diagnostiek en behandeling van epilepsie bij de hond.

Symptomen van epilepsie

Een gegeneraliseerde (algehele) toeval kan worden opgedeeld in drie fases.

1. Voorbereidende fase (prodroma): De hond kan ‘aanvoelen’ dat er wat gaat gebeuren en ander gedrag tonen. Zo kan deze meer aanhankelijk worden of juist onrustiger. Deze fase is niet bij elke hond opvallend aanwezig.
2. De aanval zelf (ictus): De hond is niet bij bewustzijn. Verder zien we verstijven, krampen, omvallen, speekselen, urine en eventueel het laten lopen van de ontlasting. De symptomen kunnen in verschillende mate aanwezig zijn. De duur van een aanval is meestal maximaal 1 à 2 minuten.
3. De na-fase (post-ictaal): De hond moet bijkomen van de aanval en kan wat verward en onrustig of juist sloom zijn. Sommige honden zien slecht. De meesten hebben flinke honger en dorst. Deze fase kan soms zelfs enkele dagen duren.

Naast deze gegeneraliseerde vorm, is er ook een focale vorm, waarbij de hond nog wel bij bewustzijn is. De hond heeft dan bijvoorbeeld alleen trillingen van een poot of oor. In andere gevallen zien we bijvoorbeeld het najagen van de staart of ‘vliegen happen’. Zo’n aanval kan wel overgaan in een gegeneraliseerde toeval. 

Verschillende oorzaken

De oorzaken voor epilepsie zijn in drie groepen te verdelen. Zo kan er een afwijking zijn in de hersenen, zoals een tumor, ontsteking, trauma of aangeboren afwijking. Dit noemen we structurele epilepsie. Bij de (konings)poedel komt een erfelijke vorm voor die ‘neonatale encephalopathie’ heet. Deze treedt op binnen 5 weken na de geboorte en pups sterven vaak op jonge leeftijd. Er is een DNA test beschikbaar, waardoor een juiste keuze van de ouderdieren gemaakt kan worden. Ook kunnen afwijkingen in het bloed leiden tot een epileptische aanval, dit noemen we reactieve epilepsie. Denk hierbij bijvoorbeeld aan lever- en nieraandoeningen, vergiftigingen of afwijkingen aan het suiker- of zoutgehalte. De laatste groep is de ‘idiopathische epilepsie’. Dit is de meest voorkomende vorm en treedt voor het eerst op tussen 0,5 en 6 jaar leeftijd. Bij bepaalde rassen, zoals de poedel, komt dit vaker voor en speelt erfelijkheid een rol. Bij deze vorm zijn er geen afwijkingen met de onderzoeken te vinden.

Onderzoek naar epilepsie

Het kan soms lastig zijn om te bepalen of de symptomen bij epilepsie horen, of dat er een andere oorzaak is. Het maken van een filmpje en het bijhouden van een epilepsie dagboek kan helpen bij de diagnose. Daarnaast is bloedonderzoek verstandig, zeker wanneer uw hond ouder is dan 6 jaar of tussen de aanvallen door niet helemaal normaal is. Uiteindelijk kan alleen met een MRI- of CT-scan en onderzoek van hersenvocht een definitieve diagnose gesteld worden. 

Wat te doen tijdens een aanval?

Een epileptische aanval is niet alleen naar om te zien, maar kan ook vervelende gevolgen hebben voor het dier. Bij een langdurige aanval (≥ 20 minuten) kan er hersenschade optreden ten gevolge van zuurstoftekort, suikertekort, oververhitting en de bloeddruk. Maar ook kunnen onderliggende oorzaken voor de epilepsie meer problemen geven. Neem met spoed contact op met een dierenarts bij een langer durende aanval (≥ 5 minuten) of meerdere korte aanvallen die elkaar snel opvolgen. Tijdens de aanval is het belangrijk om de hond zoveel mogelijk met rust te laten en het geluid en licht in de omgeving te dempen. Zorg dat de hond zich niet kan verwonden. Kom niet in de buurt van zijn bek! Door de desoriëntatie en krampen kan het zijn dat u gebeten wordt. U hoeft niet bang te zijn dat de tong wordt ingeslikt. Een aanval is voor de hond zelf op dat moment niet pijnlijk. De periode na de aanval zelf, kan een hond soms nog dagenlang van slag zijn. Probeer dan zoveel mogelijk de normale routine aan te houden.

Therapie bij epilepsie

Tijdens een spoedsituatie wordt vaak medicatie via een infuus gegeven om de aanval zo snel mogelijk te stoppen. De therapie daarna hangt af van de oorzaak en ernst van de epilepsie. Bij reactieve of structurele epilepsie kan de oorzaak soms worden weggenomen, waardoor de aanvallen stoppen. In andere gevallen zal gestart worden met anti-epileptica. Omdat deze medicijnen bijwerkingen kunnen hebben, zal per situatie een afweging gemaakt moeten worden of het verstandig is te starten. In het algemeen wordt de richtlijn gehanteerd om te starten met medicatie als er 2 of meer toevallen in een half jaar voorkomen of als de aanvallen langer duren of erg hevig zijn.

• Een veelbelovende ontwikkeling is het dieetvoer Purina Pro Plan Veterinary Diets NC Neuro Care.

Wat is de prognose?

De prognose is geheel afhankelijk van de oorzaak. Honden met idiopathische epilepsie kunnen met de juiste medicatie heel oud worden. Het doel van de medicatie is om de aanvallen sterk te verminderen. Het lukt vrijwel nooit om de hond helemaal aanvalsvrij te krijgen. Wanneer er wel een onderliggende oorzaak te vinden is, kan de prognose soms slecht zijn, denk bijvoorbeeld aan een hersentumor. Daarom is het ook fijn om meer te weten over de oorzaak. Poedels die lijden aan erfelijke epilepsie, mogen niet worden ingezet voor de fok.

In het kort

Bij poedels komen zowel gegeneraliseerde als focale toevallen voor. Neem contact op met uw dierenarts als uw hond voor de eerste keer een aanval heeft, een aanval die langer duurt dan 5 minuten, of meerdere korte aanvallen achter elkaar. Samen met uw dierenarts wordt een plan opgesteld dat het beste bij u en uw trouwe viervoeter past.

Vragen?

Neem gerust contact met ons op: info@dierapotheker.nl Drs. Robin Holle Dierenartsenpraktijk Horst Thuisbezorgservice: www.dierapotheker.nl Referenties:

• Chen X, Johnson GS, Schnabel RD, Taylor JF, Johnson GC, Parker HG, et al., A neonatal encephalopathy with seizures in standard poodle dogs with a missense mutation in the canine ortholog of ATF2. Neurogenetics (2008) 9:41-49.
• epilepsie-bij-honden.nl
• VetVisuals® International